صفحه ۳۹۰

بر این مطلب دلالت دارد. سکونی از امام صادق (ع) روایت کرده که فرمود:

"رسول خدا(ص) در اتهام مربوط به خون، متهم را به مدت شش روز زندانی می‎کرد، اگر اولیاء شخص مقتول می‎آمدند و بینه می‎آوردند، قتل ثابت می‎شد، در غیر این صورت پیامبراسلام (ص) راه متهم را باز و او را آزاد می‎کرد."قال (ع): "ان النبی (ص) کان یحبس فی تهمة الدم ستة ایام، فان جاء اولیاء المقتول ثبت، و الا خلی سبیله" (وسائل الشیعه ج ‏121/19، باب 12 از ابواب دعوی القتل، حدیث 1)

در مبحث مربوط به "احکام زندانها" ما روایات مستفیضه ای را در این زمینه نقل کردیم، و یادآور شدیم که این حکم در غیر مورد قتل محل اشکال است.

بنابراین بجز برخی موارد استثناء شده که گفتیم: کسی را به صرف متهم بودن و به احتمال اینکه ممکن است جرمی مرتکب شده باشد و یا حامل اطلاعاتی درباره مجرمین دیگر و یا محاربین با اسلام باشد، نمی توان تعزیر نمود، اما اگر حاکم اسلامی علم و یقین داشته باشد که فرد خاصی دارای اخبار و اطلاعات مهمی است و آن اخبار برای حفظ نظام مجتمع اسلامی و رفع فتنه و فساد و یا تقویت اسلام و یا احقاق حقوق مسلمین مفید و نافع می‎باشد، و فایده و اهمیت آن به حدی است که عقل و شرع حکم به وجوب کشف و بیان آن می‎کنند، در این صورت اگر متهم از افشای آن اطلاعات در نزد حاکم خودداری کند جایز است او را تعزیر کنند. لکن اگر از طریق این تعزیرها اعترافاتی از او گرفتند، آن اعترافات را نمی توان سند جرم او به شمار آورده و بر پایه آن رأی قضائی صادر نمود و او را به مجازات رسانید.

دلیل این مسأله یعنی جواز تعزیر و عدم جواز مجازات بر اساس اعترافات حاصله از طریق تعزیر این است که: (چنانکه گفته ایم) تعزیر برای ترک هر نوع عمل واجب می‎باشد، و بازگو کردن و افشای اطلاعاتی که برای حفظ نظام اسلامی مفید، و در اختیار شخص خاصی باشد، نیز یکی از واجبات است، و او را به خاطر کتمان این راز و ترک این واجب می‎توان تعزیر کرد.[از طرف دیگر رأی قاضی نیز باید بر

ناوبری کتاب