علامه حلی نیز در کتاب "تذکره" خود فرموده است:
"بر امام لازم است که دیوانی به وجود بیاورد، و دیوان دفتری است که در آن اسامی قبائل را به طور جداگانه مینویسند و مقدار سهم و عطایای هر یک از آنان از بیت المال را نیز مینویسند، و برای هر قبیله ای عریفی تعیین میکنند. و نیز لازم است برای هر قبیله ای علامت و شعار و پرچم جداگانه ای ترتیب داده شود، به دلیل این که پیامبراسلام (ص) در سال خیبر برای هر ده نفر یک عریف قرار داد."تذکرة الفقها ج 437/1
در هر حال این وظیفه زمامدار مسلمین است که از طریق این عریفها و نقیبها از نیازمندیها و حالات مردم باخبر گردد، و از توقعاتی که هر دسته از مردم از حکومت دارند مطلع شود، تا بتواند در تنظیم امور جامعه و رفع نیازمندیهای آنان گامهای مؤثر بردارد. اگر چنین شیوه ای در اداره امور جامعه و حکومت اعمال نشود، ترس آن میرود که دولت با شکست مواجه شده و حکومت ساقط شود، و این در واقع شعبه چهارم از شعب چهارگانه اطلاعات و استخبارات طبق تقسیم ماست.
صاحب کتاب "تراتیب الاداریه" (کتانی) درباره ضرورت آن چنین نوشته است:
"باب، در گماشتن جاسوس (عین) توسط امام برای مردم در کشورش: در کتاب شمائل ترمذی ضمن حدیث بلند ابن ابی هاله آمده است: "پیامبر(ص) درباره مردم و حوائج آنان از مردم پرس وجو میکرد. تلمسانی در شرح شفا گفته است: این نوع تجسس و کنجکاوی از نوع تجسس منهی عنه در شریعت نیست، چون این سئوالات برای این است که فاضل از مفضول و خوب از بد شناخته شود، و در هر طبقه و قشری جایگاه هر کس معلوم گردد؛ لذا از نوع غیبت محرمه نیز نمی باشد، بلکه از نوع نصیحت است که در شرع به آن دستور داده شده است.
.jpg)
