آیت‌الله منتظری

ترسناک و یا امنی به شما یورش بیاورد. بدانید که باید همیشه پیشاپیش لشگرتان پیشقراول و جاسوس داشته باشید. بپرهیزید از چند دستگی."فی وصیة له علیه السلام وصی بها جیشا: "و اجعلوا لکم رقباء فی صیاصی الجبال و مناکب الهضاب لئلا یأتیکم العدو من مکان مخافة او أمن، و اعلموا أن مقدمة القوم عیونهم، و عیون المقدمة طلائعهم، و ایاکم و التفرق." (نهج البلاغه، فیض 854/، عبده ج ‏14/3 نامه 11)

"بدان که مقدمه هر سپاهی همانا دیده بانان و پیشقراولان آنها هستند. و دیده بان و پیشقراول طلایه آنها به شمار می‎آید. بنابراین چون تو از جایگاه خود بیرون رفتی و به نیروهای دشمن نزدیک گردیدی، بدون وقفه طلایه داران و دیده بانان خود را در هر سوی پراکنده ساز. آنان را به دره ها، درختزارها و کمینگاهها بفرست، تا دشمن نتواند شما را غافلگیر کرده و شبیخون بزند، بلکه کمین زدن از آن شما باشد.... هرگاه خواستید کارزار آغاز کنید و یا دشمن در برابر شما صف آرایی کرد، کوشش کنید که نیروی خود را در پناه تپه ها و کوهها قرار بدهید و یا از دره ها و رودخانه ها به عنوان سنگر بهره بگیرید تا امکان دفاع پیدا کرده و بر دشمن مسلط شوید. و نیز باید [از پراکنده ساختن نیروهای رزمنده بپرهیزید] نبرد را در یک و یا دو نقطه پیگیری کنید. همچنین نگهبانان خود را در بلندی کوهها و بالای تپه ها و پیچ نهرها بگمارید، تا با دیده بانی آنان دشمن نتواند از هیچ جای استوار و یا آسیب پذیری بر شما یورش آورد."اعلم أن مقدمة القوم عیونهم، و عیون المقدمة طلایعهم، فاذا أنت خرجت من بلادک و دنوت من عدوک فلا تسأم من توجیه الطلائع فی کل ناحیة و فی بعض الشعاب و الشجر و الخمر و فی کل جانب حتی لایغیرکم عدوکم و یکون لکم کمین... و اذا نزلتم بعدو أو نزل بکم فلیکن معسکرکم فی اقبال الاشراف او فی سفاح الجبال او اثناء الانهار کیما یکون لکم ردءا و دونکم مردا. ولتکن مقاتلتکم من وجه واحد او اثنین، واجعلوا رقبائکم فی صیاصی الجبال و باعلی الاشراف و بمناکب الانهار، یریؤون لکم لئلا یأتیکم عدو من مکان مخافة او أمن. (تحف العقول 191/) برای آگاهی تفصیلی از نحوه آرایش نظامی در قدیم و کسب اطلاع از معانی اصطلاحاتی همچون مقدمه، طلایه (طلائع)، میسره، میمنه و غیره که در اصطلاح جنگهای قدیمی به کار برده می‎شده اند به کتاب "آداب الحرب و الشجاعة" به ویژه صفحات 276_311 آن، تألیف مبارکشاه، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، چاپ انتشارات اقبال (آبان ماه 1346) مراجعه فرمایید. در اینجا فقط یک حدیث را که مناسب مبحث و مقام است نقل می‎کنم. در صفحه 290 آن کتاب می‎نویسد: "بدان که طلیعه دیده بان لشکر باشد و آن را به پارسی طلایه خوانند، یعنی دیده بان. پیغامبر علیه السلام می‎فرماید که: خیر الرفقاء أربعة، و خیر الطلایع أربعون، وخیر السرایا أربع مأة، وخیر الجیوش أربعة الاف، ولن یؤتی اثناعشر ألفا من قلة . یعنی بهترین یاران چهارند، و طلایه ها چهل است، و بهترین سریه ها (= لشکر سبک که به جایی فرستند) چهارصد است، و بهترین لشکرها چهارهزار است، و هیچ کس دوازده هزار سوار یکدل را هزیمت نکرده است." (مقرر)