آیت‌الله منتظری

ظاهر این است که نووی و امثال او این فتوا را از آیه شریفه مورد بحث ما گرفته اند، و در این آیه واژه "نفی" را به معنای "حبس" و زندان گرفته اند.

6- در کتاب وسائل، از عیاشی از ابی جعفر محمد بن علی الرضا(ع) در ضمن حدیثی چنین آمده است:

7- در "مسند زید" از علی (ع) روایت شده که فرمود:

در توجیه اینکه چرا جمله "نفی من الارض = تبعید کردن از زمین" به معنای حبس و زندان است، ممکن است چنین گفته شود: نفی کردن و دور ساختن از زمین به معنای حقیقی امکان پذیر نیست، چون هر جائی که آن شخص تبعید و نفی شده را بفرستند به ناچار آنجا نیز نقطه ای از زمین خواهد بود. بنابراین باید گفت: مراد از "نفی من الارض = تبعید کردن از زمین" این است که شخص بزهکار را در شرایطی قرار بدهند که آزادی و اختیارات ویژه زندگان از او سلب شود، و چنین شرایط و حالتی هم به ناچار با زندان تطبیق می‎کند. چنانکه پیشتر نیز گفتیم در مجمع البیان هم به این معنی اشاره کرده است.ممکن است گفته شود: در آیه شریفه و در جمله "أو ینفوا من الارض" و حتی واژه "الارض" در اول آیه شریفه، الف و لام "الارض" الف و لام عهد است و در نتیجه معنای "الارض = زمین" به معنای عام آن یعنی "همه کره زمین" نمی باشد، بلکه زمین محل وقوع جرم منظور است؛ و معنای جمله "او ینفوا من الارض" این است: "تبعید شوند از آن زمینی که در آنجا اقدام به محاربه کرده اند." چنانکه در آیه های 4و5 سوره قصص: "ان فرعون علا فی الارض" و دنباله آن: "و نرید أن نمن علی الذین استضعفوا فی الارض" الف و لام "الارض" عهد ذهنی است و منظور از "الارض" "سرزمین مصر" است و نه همه کره زمین. استاد شهید مرحوم مطهری نیز "الارض" را در دو آیه فوق (ضمن درسهای معارف قرآن) همین طور معنی و ترجمه می‎کردند. اگر "الارض" را در جمله "أو ینفوا من الارض" به این صورت معنی کنیم، نظر اکثر فقهای شیعه و اصحاب ما مانند شیخ طوسی و امثال او تأیید می‎شود-(مقرر)