آیت‌الله منتظری

البته این موارد را ما به عنوان دلیل قطعی برای اثبات این مدعا ذکر نکردیم؛ بلکه فقط به عنوان مؤید و قرینه بیان نمودیم. و در حد قرینه در دلالت آنها شکی نیست.

"قاضی ابویوسف" در کتاب "الخراج" خود که آن را [به عنوان دستورالعمل حکومتی ] برای هارون الرشید تألیف کرده، خطاب به او نوشته است:

[در صورت مشاهده مورد اجحاف و زیاده روی نسبت به حقوق مردم ] اگر یکی از عاملین و کارگزاران متخلف را به گونه سخت و دردناک مجازات و تنبیه نمایی، بقیه نیز می‎ترسند و پرهیز و احتیاط پیشه می‎کنند. و اگر با متخلفین چنین رفتاری صورت نگیرد، آنان خودکامگی پیدا کرده و به مردم خراج پرداز (مالیات بده) اجحاف و تعدی بیشتر خواهند کرد، و چیزهایی را که بر مردم واجب نیست از آنان اخذ خواهند کرد. هرگاه در نزد تو ظلم و خیانت و اجحاف و زورگویی یکی از کارگزاران به ثبوت رسید، و معلوم گشت که او چیزی از فئ و بیت المال را برای شخص خود برداشته، و لقمه حرام اندوخته و یا با مردم رفتاری بد و ناپسند داشته است، دیگر بر تو حرام است که او را جزء دستگاه دولت ابقا کرده و نگه داری، و برای انجام کارها از او کمک بگیری، و یا مسؤولیت امری از امور مردم و دولت را به او بسپاری."الخراج 111/، تألیف قاضی ابویوسف. در عرف حکومتها جابجا کردن مسؤولین و مأمورین متخلف، به صورت یکی از شیوه های تنبیه درآمده است، در حالی که این شیوه کاملا غلط است، و در ترویج فساد بسیار مؤثر است؛ من یادم هست که در زمان حکومت طاغوت (شاه سابق) یک نفر بود که در پست وزارت می‎گفتند چهل میلیون تومان اختلاس کرده است، او را آوردند استاندار اصفهان کردند؛ بعد که در آنجا سر و صدایش درآمد، از استانداری او را برداشته و به عنوان سفیر ایران در کویت مأموریت دادند. تنبیه مأمورین متخلف نباید از این سنخ باشد، بلکه شدیدا باید مورد مجازات و مؤاخذه قرار بگیرند، تا دیگران نیز نتوانند فکر خیانت را در سر بپرورانند. در غیر این صورت فساد همه جا را می‎گیرد، چون مأمورین احساس می‎کنند کسی نیست که آنان را مؤاخذه کند و یا در صورت خدمت تشویقشان نماید. (از افاضات معظم له در جلسه 269 درس فقه)