صفحه ۳۱۷

[توضیح اینکه واژه "رقی" در گذارشی گفته می‎شود که از مقام پائین به بالا رسیده باشد، در اینجا نیز چنین بوده است ]

7- [محمد بن ابی بکر از نیکان اصحاب حضرت امیر(ع) می‎باشد که قبل از مالک اشتر استاندار مصر بود. وقتی عزل شدن خود و نصب مالک اشتر را فهمید، اندکی آزرده خاطر شد. حضرت گزارش این ناراحتی را دریافت کرده و نامه ای جهت دلجویی او نوشته و در ضمن آن با تبیین فلسفه نصب مالک و عزل او ابراز ملاطفت فرموده است.]

در ضمن آن نامه خطاب به محمد بن ابی بکر حاکم مصر آمده است:

"اما بعد، خبر ناراحتی تو از جایگزین گردانیدن اشتر در مقام و منصب تو به من رسید. و..."الی محمد بن ابی بکر: "اما بعد، فقد بلغنی موجدتک من تسریح الاشتر الی عملک ..." (نهج البلاغه فیض 944/، عبده ‏66/3، نامه 34)

8- آن حضرت در نامه دیگری خطاب به "زیاد بن ابیه" نایب مناب ابن عباس در استانداری بصره چنین نوشته است:

"صادقانه سوگند یاد می‎کنم که اگر در فئ و بیت المال مسلمین دست خیانت ببری و خبر آن به من برسد تو را به شدت مجازات خواهم کرد، چه آن خیانت کوچک باشد و چه بزرگ."الی زیاد بن ابیه حین کان خلیفة لابن عباس علی البصرة : "و انی اقسم صادقا لئن بلغنی أنک خنت من فئ المسلمین شیئا صغیرا او کبیرا، لاشدن علیک ." (نهج البلاغه فیض 870/، عبده ‏22/3، نامه 20)

توجه ودقت در مجموع این موارد و موارد مشابه آنها این مطلب را روشن می‎کند که حضرت امیرالمؤمنین همان گونه که به مالک اشتر دستور می‎دهد برای کارگزارانش "عین" و جاسوس بگمارد تا مرتکب تعدی و خلاف نشوند، خود او نیز برای استانداران و فرماندارانش بازرسان و جاسوسهای پنهان گذاشته بوده است.

ناوبری کتاب