آیت‌الله منتظری

برای اینکه اگر اسلام و نظام مسلمین منهدم شود و از هم بپاشد، نام حضرت محمد(ص) از بین خواهد رفت."فی صحیحة یونس عن ابی الحسن الرضا(ع)، فیمن أخذ السلاح من قبل الحکومة الجائرة و ذهب الی الثغور، قال: "فان جاء العدو الی الموضع الذی هو فیه مرابط، کیف یصنع ؟ قال: یقاتل عن بیضة الاسلام. قال: یجاهد؟ قال: لا، الاأن یخاف علی دار المسلمین؛ أرأیتک لو أن الروم دخلوا علی المسلمین لم ینبغ لهم أن یمنعوهم ؟! قال: یرابط و لا یقاتل، و ان خاف علی بیضة الاسلام والمسلمین، قاتل، فیکون قتاله لنفسه، لیس للسلطان، لأن فی دروس الاسلام، دروس ذکر محمد.(ص)." (وسائل الشیعه ج ‏20/11، باب 6 از ابواب جهاد العدو، حدیث 2)

با توجه به این روایات و روایات دیگری که در این باره به ما رسیده، چنین معلوم می‎شود که "حفظ نظام" واجب و یکی از فرائض اسلامی بسیار مهم می‎باشد. بنابراین آماده سازی و فراهم آوردن مقدمات آن نیز واجب است. پرواضح است که مراقبت دشمنان و تحقیق و تجسس و پی جویی درباره برنامه های آنان از جمله مقدمات مهم "حفظ نظام مسلمین" به شمار می‎رود.در ضرورت تأسیس یک نهاد ویژه در درون حکومت اسلامی به منظور پی جویی، گردآوری و تحصیل و طبقه بندی اخبار و اطلاعات لازم درباره اوضاع داخلی کشور، رفتار مدیران حکومتی و نیز دشمنان داخلی و خارجی هیچ گونه شکی نیست که در چهارچوب ارزشها و مقررات اسلامی به وجود بیاید، چنانکه سیره مستمر مسلمین در گذشته بر همین بوده است. حکومتهای جوامع اسلامی در ادوار گذشته برای این منظور تشکیلات تخصصی و نهاد ویژه ای را به نام "دیوان برید" پدید آورده بودند که مسؤول آن نیز اصطلاحا "صاحب برید" نام داشته است. صاحب برید در نزد خلفا از موقعیت ممتازی برخوردار بوده است و هرگاه که می‎خواسته می‎توانسته است با او دیدار کند. این همه از مطالب بسیار روشن در تاریخ مسلمین است، و منکر آن آگاهی از تاریخ ندارد. لکن علمای اسلام همیشه خطاب به زمامداران وقت پند می‎گفته اند و کوشش داشته اند که اخبار واقعی به زمامدار مسلمین برسد تا بتواند نسبت به مسائل و اوضاع روز درست تر تصمیم گیری کند. و این مطالب در کتابهای موسوم به "سیر الملوک"، "نصیحة الملوک"، "احکام السلطانیه" و غیره مندرج است. نمونه بسیار جالبی از آنها که هم بر ضرورت ایجاد نهاد ویژه ای برای کسب اخبار دلالت دارد و هم بر لزوم دقت زمامدار مسلمین بر اینکه اخبار را به گونه قلب شده و نادرست در اختیار او قرار ندهند دلالت دارد، سخنان بسیار نغز و سنجیده "امام الحرمین جوینی" یکی از علمای بزرگ اهل سنت در قدیم است که در اینجا نقل می‎کنیم، او در کتاب "غیاث الامم" خود می‎نویسد: "اداره امور ملت و رعیت مبتنی بر آگاهی از مسائل و اخبار پیچیده و پنهان است. هرگاه پرده بی اطلاعی را پائین کشیده و اخبار را دگرگونه گزارش کنند، نگهبان و زمامدار ملت جریان امور را با حسن نظر می‎بیند، در این صورت است که دستهای تعدی و تجاوز ظلمه به مال و جان ضعفای ملت دراز می‎شود؛ چرا که هرگاه چوپان گله ای از اخبار واقعی آن آگاهی نداشته باشد، وحشی گری گرگها بر آن چیره خواهد شد، به گونه ای که جبران و تلافی گذشته ها بسیار دشوار خواهد بود. از این جهت است که بیداری زمامدار و در جریان اخبار واقعی کشور بودن او پایه اصلی آئین کشورداری و حکومتگری است. و هرگاه اخبار قدرتمندان و افراد ذی نفوذ در اداره کشور منتشر نشود و یا به زمامدار ملت نرسد، آنان چنگالهایشان را در هستی مستضعفین فرو می‎کنند و در زورگوئی و تعدیات خود پرروتر می‎شوند. و سپس آثار تعدیات و جرمهای خود را نیز محو و نابود کرده و از دید زمامدار کشور پنهان می‎کنند. در این شرایط جوی به وجود می‎آید که در آن هر امینی آلوده شده و هر ناصحی دچار غش و ناخالصی گردد. و رسوایی ها و شکست ها پی درپی روی آورند!" (غیاث الامم 273) باز او می‎نویسد: "مادامی که امنیت کامل برای همه در خانه نشستگان و سفر کنندگان