صفحه ۳۰

کرده اند. ابوداود نیز در کتاب خود از بهز بن حکیم این را نقل کرده است که جدش گفته: رسول خدا(ص) گروهی از خویشان مرا در رابطه با یک اتهام خون حبس کرد... در کتاب بدائع السلک قاضی ابن ازرق به نقل از ابن فرحون و او از ابن قیم جوزیه آورده است: حبس شرعی این نیست که آدم را در یک جای تنگ زندانی کنند، بلکه بازداشت شخص و منع او از تصرف می‎باشد، چه در یک خانه باشد و چه در مسجد، و چه آنکه بستانکار را بر او بگمارند، و به همین جهت بود که پیامبراسلام (ص) این نوع زندانی را اسیر نامید."تراتیب الاداریه ج 296/1

ناگفته نماند که در آزاد بودن و عدم ممنوعیت انسان از آمد و شد، منافع و سودهائی برای او و بستگانش وجود دارد؛ چنانکه گاهی نیز در آن ضرر و زیانهائی برای شخص یا دیگران خود داشته باشد. بنابراین برای آزاد بودن شخص دو نوع آثار و پیامدهای متضاد مترتب می‎شود. از این روی اگر زندانی ساختن شخص به انگیزه محروم ساختن او از آثار و پیامدهای نوع اول (منافع) باشد، این نوع زندان مجازاتی از باب حد و یا تعزیر به شمار می‎آید؛ اما اگر زندانی ساختن شخص فقط به انگیزه دفع ضرر و زیانهای احتمالی باشد، در این صورت عنوان آن مجازات نخواهد بود، بلکه به عنوان حفظ حقوق مردم و رفع شر و ستم از آنان تلقی می‎شود، و شاید بتوان گفت: اکثر موارد مشروع زندان در شرایع و ادیان الهی بنابر انگیزه های دوم می‎باشد. و ما در آینده این مسأله را بیان خواهیم کرد.

ناوبری کتاب