صفحه ۲۹

خطاب استناد کرده اند. در زمان شخص رسول خدا(ص)، ابوبکر، عمر، عثمان و علی - رضی الله عنه - سنت و شیوه بر این استوار بود که کسی را برای دین و قرض زندانی نمی کردند، طلبکار را بر او می‎گماشتند. نخستین کسی که برای دین زندانی کرد شریح قاضی بود.

اما این نوع زندان که اکنون رایج می‎باشد، از نظر هیچ فرد مسلمانی جایز نیست؛ چرا که گروه انبوهی را به نام زندانی در یک جای تنگ گرد می‎آورند به گونه ای که از تحصیل وضو و به جای آوردن نماز ناتوان و غیر متمکن می‎باشند، برخی از آنان عورت برخی دیگر را می‎بینند، در تابستان به خاطر گرما و در زمستان به خاطر سرما مورد آزار قرار می‎گیرند. چه بسا بعضی از آنان یک سال و بیشتر در زندان می‎ماند و هیچ امکانی هم ندارد، در صورتی که اصل زندان او موجب ضمانت است."خطط ج 99/3

در کتاب تراتیب الاداریه نیز از کتاب احکام السلطانیه ماوردی مطلبی را قریب به مضمون سخن مقریزی نقل کرده است،تراتیب الاداریه ج 295/1 لکن ما به احکام السلطانیه مراجعه کردیم ولی این مطلب را در آنجا نیافتیم. در هر صورت آنچه که مقریزی نوشته سخن استواری است؛ چرا که قبلا بیان کردم که خصوصیات مکانی در حصول مفهوم زندان نقش ندارد، زندان به مفهومی که در عصر ما رایج است در بیشترین موارد ستمی بر انسان و انسانیت است و با موازین خرد و شریعت مخالف است.

در کتاب تراتیب الاداریه آمده است:

"امام ابوعبدالله فرزند فرج، مولای ابن طلاع در کتاب اقضیة (قضاوتها) گفته: دانشمندان اختلاف دارند در اینکه آیا رسول خدا(ص) و ابوبکر هیچ گاه کسی را زندانی کردند یا نه؛ برخی از آنان گفته اند: رسول خدا(ص) زندان نداشت و هیچ گاه کسی را زندان نکرد، اما برخی دیگر گفته اند: در مدینه متهمی را به زندان انداخت. این مطلب را عبدالرزاق و نسائی در کتابهایشان از "بهز بن حکیم" از پدرش و از جدش روایت

ناوبری کتاب