آیت‌الله منتظری

در صورتی که نگاه دارنده با این انگیزه مقتول را نگاه داشته است که قاتل او را بکشد، در این صورت اقوال گزارش شده از احمد [حنبل ] مختلف است: طبق گزارشی باید او را زندانی کنند تا بمیرد، این قول عطاء و ربیعه نیز می‎باشد، چنانکه از علی (ع) هم روایت شده است. گزارشی از احمد [حنبل ] این است که هم قاتل و هم دستیار او یعنی نگاه دارنده مقتول هر دو کشته می‎شوند؛ و این مطابق با قول مالک است. ابوحنیفه، شافعی، ابوثور و ابن منذر گفته اند شخص نگاه دارنده معصیت کرده است، او را تعزیر و تنبیه بدنی می‎کنند ولکن نمی کشند.

اما دلیل ما [یعنی ابن قدامه حنبلی ] بر قول خودمان عبارت است از روایت دارقطنی با سند ویژه خود از "ابن عمر" مبنی بر اینکه رسول خدا(ص) فرمود: "هرگاه فردی یک نفر را نگاه دارد و فرد دیگری او را بکشد، کشنده را می‎کشند و نگاه دارنده را زندانی می‎کنند.( اذا امسک الرجل و قتله الاخر، یقتل الذی قتل و یحبس الذی امسک .)

دلیل دیگر ما این است که او مقتول را تا لحظه مرگ از خوردن و آشامیدن ممنوع و محبوس ساخته تا اینکه او کشته شده است، بنابراین خود آن شخص نیز باید تا لحظه مرگ محبوس بماند."المغنی لابن قدامة ج 477/9

سپس در اینجا بحث مهم و مشکل دیگری وجود دارد که توجه به آن و تتبع و تیزبینی در حلش لازم می‎باشد، و آن مسأله مشکل این است که آیا زندانی کردن دستیار قتل ( نگاه دارنده مقتول) و کور کردن چشمان دیده بان و ناظر قتل و همچنین زندانی کردن دستور دهنده قتل، بنابر آنچه که خواهیم گفت، مانند قصاص از قبیل "حق الناس" است و در تنفیذ و اجرای آن شکایت و درخواست صاحبان خون معتبر