آیت‌الله منتظری

در این حدیث منظور از شخص "ناظر و نگاه کننده" چیست ؟ آیا منظور صرف نگاه کردن و ناظر صحنه بودن است، و یا اینکه آن شخص دیده بان و گماشته قاتل بوده و با این کارش به نحوی او را مساعدت در قتل می‎کرده است ؟ در اینجا دو احتمال است. احتمال دوم متیقن به نظر می‎رسد، بنابراین التزام به آن ضرورت دارد. چون [طبق قاعده معروف تدراء الحدود بالشبهات ] اجرای حدود با پیدایش شبهه منتفی و متوقف می‎شود، مؤید این مطلب حدیثی است که بعدا از کتاب دعائم الاسلام نقل خواهیم کرد و در ضمن آن آمده است: "...فرد دیگر بان دو تن می‎نگریست."وسائل ‏35/19، باب 17 از ابواب قصاص نفس، حدیث 3

4- روایت "عمرو بن ابی مقدام" حاکی از آن است که مردی نزد منصور [خلیفه عباسی ] از دو نفر شکایت کرد و گفت: شبانه برادرش را از خانه بیرون کشیده اند، و یکی از آن دو او را گرفته و دومی او را کشته است. منصور [دوانیقی ] از امام جعفر صادق (ع) خواست درباره آنان داوری کند. آن حضرت دستور داد که برادر آن شخص مقتول [به عنوان صاحب خون و قصاص کننده ] گردن قاتل را بزند، سپس به وی دستور داد تا پهلوی آن شخص نگاه دارنده را مورد ضرب قرار دهد، و بعد دستور داد او را زندانی ساخته و به بالای سر او بنویسند: "تا آخر عمر باید در زندان بماند و در هر سال پنجاه ضربه شلاق بخورد."وسائل ج ‏36/19، باب 18 از ابواب قصاص نفس، حدیث 1

شاید افزوده شدن "ضرب و شلا ق" در این حدیث به خاطر این باشد که آنان فرد مقتول را شبانه با یورش بردن از منزلش بیرون کشیده اند. و یا اینکه بگوئیم: این از تعزیرات است و در تعزیرات صلاحدید با حاکم شرع است.

5- روایت صحیحه حریز، نیز بر مقصود دلالت می‎کند و ما آن را در بحث مربوط به زن مرتد نقل کردیم که فرمود: