5- در تفسیر عیاشی از صفوان بن یحیی از برخی از اصحاب نقل شده که از حضرت امام صادق (ع) درباره مرد ایلاءکننده ای که از طلاق دادن زنش خودداری میکند سئوال شد، آن حضرت پاسخ دادند:
"روش علی (ع) این بود که آن مرد را در داخل حصاری از چوب زندانی میکرد و خوردنی و آشامیدنی را از او منع میکرد، تا اینکه او وادار به طلاق میگردید."وسائل ج 546/15، باب 11 از ابواب ایلاء، حدیث 6و7
6- در وسائل از تفسیر علی بن ابراهیم آورده که او گفت:
"روایت شده است که امیرالمؤمنین علی (ع) حصاری از چوب نی ساخت و مردی را که از زنش ایلاء کرده و بعد از گذشت چهار ماه نه رجوع کرده و نه او را طلاق داده بود در آنجا زندانی ساخت و فرمود: یا باید به همسرت رجوع کرده و با او زناشوئی کنی و یا او را طلاق بدهی، در غیر این صورت این حصار چوبی را به آتش خواهم کشید."
بجز این روایات اخبار دیگری نیز در این زمینه وارد شده است که در برخی از آنها اصطلاح "وقف" [به معنای بازداشت ] به کار رفته است. طبق مفاد این اخبار و روایات بعد از گذشت چهار ماه از تاریخ وقوع ایلاء، حاکم شرع مرد ایلاءکننده را بین رجوع به زن و یا طلاق او مخیر میکند. این مطلبی است که فقهای ما اصحاب امامیه و نیز اکثر فقیهان اهل سنت بدان فتوا داده اند. لکن برخی از فقهای عامه میگویند: وقت رجوع به زن همان چهار ماه است؛ اگر آن چهار ماه به سر آید و در آن مدت مرد به زنش رجوع نکند و با او همبستر نشود، قهرا و خودبه خود طلاق واقع میشود، آن هم از نوع طلاق بائن. لکن برخی دیگر از علمای آنان میگویند: این طلاق قهری از نوع طلاق رجعی است. برای آگاهی بیشتر به کتاب الخلاف شیخ طوسی مراجعه کنید.ر.ک . الخلاف ج 6/3 و روایات زیادی نیز از طریق اهل سنت در این زمینه وارد شده است، برای اطلاع به سنن بیهقی مراجعه شود.ر.ک . سنن بیهقی ج 376/7 به بعد، کتاب ایلاء.
چهارم - دستیار قتل:
[منظور ما از "دستیار قتل" کسی است که دیگری را نگاه دارد تا فرد دیگری او را بکشد. در این زمینه نیز اخبار و احادیثی به ما رسیده است، از جمله ]:
1- در روایت صحیحه حلبی از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود:
"علی (ع) درباره دو مردی که یکی از آنان فردی را نگاه داشته و دیگری او را کشته بود چنین قضاوت کرد که فرمود: مباشر قتل کشته میشود [به عنوان قصاص ] و شخص دیگر [یعنی دستیار قتل ] نیز باید تا ابد در زندان بماند با وضع مغموم و بمیرد، چنانکه او شخص مقتول را تا لحظه مرگ نگاه داشته است و او به حالت مغموم مرده است."وسائل ج 35/19، باب 17 از ابواب قصاص نفس، حدیث 1
2- حدیث دیگر موثقه سماعه است که میگوید:
"درباره مردی که هجوم آورد تا مرد دیگری را بکشد ولکن او از دست شخص مهاجم فرار کرد، مرد دیگر با او مواجه شد و او را گرفت تا آن مرد مهاجم رسید و او را کشت، علی (ع) در این قضیه چنین قضاوت فرمود: مردی راکه آن شخص را کشته بود قصاص کرده و به قتل رسانید، در مورد شخص دیگری که آن فرد مقتول را نگاه داشته بود دستور داد تا زمانی در زندان نگاهش دارند که بمیرد؛ چرا که او فرد مقتول را تا لحظه مرگ نگاه داشته است."همان مأخذ، همان باب، حدیث 2
3- روایت معتبر سکونی از امام صادق (ع) که فرمود:
"سه نفر بودند که مرافعه ای را نزد علی (ع) آوردند. یکی از آنان شخصی را نگاه داشته و فرد دیگر او را کشته بود، فرد سوم نیز در آنجا ناظر قضیه بوده و صحنه را میدیده است [بدون اینکه در نجات مقتول بکوشد]، امیرالمؤمنین (ع) درباره آن شخص ناظر قضاوت کرد که چشمانش را کور کنند؛ در مورد کسی که با نگاه داشتن شخص مقتول دستیار قتل او شده بود، دستور داد او را تا زمان فرارسیدن لحظه مرگش
.jpg)
