صفحه ۲۳۸

داده اند، [یعنی بریدن دست راست در نوبت اول، پای چپ در نوبت دوم، تعزیر و حکم به زندان ابد در نوبت سوم دزدی.]

نکته قابل توجه این است که ظاهرا عنوان "زندان ابد" در مقابل "زندانی است که تحدید به وقت و زمان معین" شده باشد، مانند یک سال زندان و یا...لذا منظور از آن این نیست که او را در صورت توبه واقعی و اصلاح شدن نیز باید در زندان نگاه داشت تا در آنجا بمیرد، بلکه منظور این است که اگر توبه نکرد برای همیشه در زندان می‎ماند. چنانکه پیشتر نقل کردیم از عبارت صاحب جواهر نیز همین مطلب استفاده می‎شد.ر.ک . جواهر ج ‏533/41: حتی یموت أو یتوب..

شاهد و مؤید این سخن فرمایش امام (ع) در روایت سابق الذکر زراره است که فرمود: "و اغنی عن الناس شره"، یعنی به وسیله زندانی کردن دزد شر او را از مردم دور می‎سازم.

ونیز در روایت صحیحه "زراره" از ابی جعفر(ع) آمده بود:

"کف عن الناس" یعنی شر او را از مردم دور می‎کنند. ممکن است احتمال داده شود که نگه داشتن ابدی او در زندان، حتی بعد از توبه و اصلاح پذیری، یک امر تعبدی است، ولکن این احتمال بسیار بعید به نظر می‎رسد، هرچند که از روایات مربوط به این موضوع تلویحا این گونه استفاده می‎شود؛ و حتی ممکن است با اطمینان بیشتر گفت: زندانی شدن او در عوض سقوط حکم بریدن دست و پا از او می‎باشد؛ لذا یک حد الهی است و تنفیذ آن واجب است؛ اما اگر توبه کرد، مسأله او به امام مسلمین مربوط می‎شود، که بنابر قول اصح امام حق دارد او را مورد عفو قرار دهد مشروط بر اینکه دزدی او از طریق "اقرار" ثابت شده بود؛ و یا همان گونه که شیخ مفید فرموده است و ما پیشتر به آن اشاره کردیم: امام مطلقا می‎تواند او را عفو کند، اعم از اینکه دزدی او از طریق اقرار ثابت شده باشد و یا از طریق بینه و شهود.

ناوبری کتاب