صفحه ۲۲۴

"شخصی به نام عبدالله بن سبا ادعای پیامبری می‎کرد، و چنین می‎پنداشت که امیرالمؤمنین علی (ع) خداست [العیاذبالله ]، گزارش این مطلب به گوش علی (ع) رسید، آن حضرت عبدالله بن سبا را به حضور خود خواست و از او در این باره سؤال کرد که به راستی چنین حرفی زده است ؟ او اعتراف نمود که تو خدا هستی و من نیز پیامبرم !

امیرالمؤمنین (ع) به او گفت: وای بر تو، شیطان مسخرت کرده است، از این سخن برگرد و توبه کن، او از توبه خودداری کرد. علی (ع) او را سه روز زندانی کرده و از او خواست تا توبه کند، لکن او توبه نکرد، از این رو علی (ع) او را از زندان بیرون آورده و در آتش سوزاند..."وسائل ج ‏554/18، باب 6 از ابواب حد مرتد، حدیث 4

"کشی" از برخی از اهل علم نقل کرده که "عبدالله بن سبا" یهودی بوده و بعدا مسلمان شده بوده است.اختیار معرفة الرجال 108/ حضرت استاد دامت برکاته درباره محتوای این روایت در جلسه 258 درس فقه خود فرمودند: "ما آن را از این جهت نقل کردیم که یکی از روایاتی است که در آن مسأله زندان مطرح شده است؛ لذا به درستی و نادرستی محتوای آن کاری نداریم." در توضیح و تکمیل این فرمایش استاد باید توجه کنیم که مسأله شخصی به نام "عبدالله بن سبا" در تاریخ اسلام مورد بحث و گفتگو می‎باشد، برخی از مغرضین و معاندین کوشیده اند با استفاده از نام او که ظاهرا وجود تاریخی نداشته است و در صورت وجود تاریخی داشتن نیز یکی از غلات بوده است که امیرالمؤمنین علی (ع) اعدامش کرده است علیه مرام مقدس اهل بیت عصمت و طهارت و تشیع سوء استفاده کنند. یکی از متتبعین شیعه با پژوهشهای مفصل تاریخی در منابع تاریخی، حدیثی و رجالی برادران اهل سنت ثابت کرده است که "عبدالله بن سبا" اصولا در تاریخ اسلام وجود خارجی و حقیقی نداشته است. بلکه شخصی به نام "عمرو بن سیف تمیمی" که از معاندین و مخالفین اسلام و اهل بیت بوده در کتابش وجود او را جعل کرده است، و سپس مورخ معروف طبری در تاریخ خود این مطلب را از او نقل کرده و مورخین بعدی نیز آن را از طبری گرفته و در متون تاریخی پراکنده اند. او با ترسیم یک جدول، سیر تاریخی افسانه عبدالله بن سبا در کتب تاریخی را نشان داده است. طبق تحقیقات متتبع یاد شده که نتیجه کارش منجر به تألیف کتاب "افسانه عبدالله بن سبا" ترجمه فارسی در دو جلد گردیده است، عبدالله بن سبا وجود تاریخی نداشته است. لکن در منبع و کتاب یاد شده مسأله پیدایش و گسترش مسأله عبدالله بن سبا در منابع و متون شیعی مورد توجه قرار نگرفته است. حدیثی که مورد بحث ماست از منابع شیعی و از کتاب وسائل الشیعه شیخ حر عاملی می‎باشد که او طریق روایتی به طبری مورخ ندارد و روایت را از حضرت "امام محمد باقر(ع)" از طریق عبدالله بن سنان نقل کرده است؛ لذا تحقیقات جدید و گسترده در منابع شیعی لازم می‎نماید تا موهوم و افسانه بودن عبدالله بن سبا از نظر متون و منابع شیعی نیز اثبات شود. و یا اینکه ثابت شود که او وجود تاریخی داشته است. (مقرر)

ناوبری کتاب