صفحه ۲۱۹

"مردی را برای حل مرافعه به نزد امیرالمؤمنین (ع) آوردند که غلام خود را چنان آزار رسانیده بود که او در اثر آن مرده بود. امیرالمؤمنین (ع) بر آن مرد یکصد ضربه شلاق زده و یک سال نیز زندانی اش کرد، سپس قیمت آن غلام را از او گرفته و به نیابت غلام متوفی صدقه داد."وسائل ج ‏68/19، باب 37 از ابواب قصاص نفس، حدیث 5

مشابه این روایت در مستدرک الوسائل نیز به نقل از کتاب جعفریات، از جعفر بن محمد، از پدرش، از جدش، درج شده است.مستدرک الوسائل ج ‏257/3، باب 34 از ابواب السحق و القیادة، حدیث 1

از این روایت استفاده می‎شود که تعزیر تا یکصد تازیانه یعنی درست برابر "حد کامل" نیز جایز می‎باشد، چنانکه جواز "تعزیر مالی" نیز از آن استفاده می‎شود.البته این احتمال نیز خالی از وجه نیست که یکصد ضربه تازیانه در این مورد را یکی از مصادیق حدود تلقی کنیم، و یا اینکه حتی مجموع کیفرهای سه گانه، یعنی یکصد ضربه تازیانه به اضافه یک سال زندان و پرداخت قیمت را مجموعا حد شرعی کسی به شمار بیاوریم که مرتکب چنین جرمی شده باشد. چنانکه طبق مفاد حدیث ابوالفتح جرجانی نیز کیفر "قاتل الممالیک" اعدام است، بدیهی است که این اعدام جنبه تعزیری ندارد، بلکه به عنوان یکی از حدود شرعی اجرا می‎شود؛ لذا امکان آن احتمال در "ما نحن فیه" نیز خالی از وجه نمی باشد.(مقرر)

2- روایت ابوالفتح جرجانی از ابوالحسن (ع) درباره مردی که غلام و یا کنیز خود را بکشد چنین است:

"اگر آن غلام و کنیز از آن خود او می‎باشد، در این صورت او را تأدیب [بدنی ] و زندان می‎کنند، مگر اینکه او به کشتن غلامان معروف باشد که در این صورت باید کشته شود."وسائل ج ‏69/19، باب 38 از ابواب قصاص نفس، حدیث 1

محقق حلی در "شرایع" فرموده است:

"اگر مولائی عبد خود را بکشد باید کفاره بپردازد و تعزیر و تنبیه شود ولکن کشته نمی شود. و نیز گفته شده است: قیمت او را از او بازستانده و به نیابت عبد مقتول صدقه

ناوبری کتاب