آیت‌الله منتظری

این روایت را در مستدرک نیز از دعائم نقل کرده است.مستدرک الوسائل ج ‏268/3، باب 1 از ابواب موجبات الضمان، حدیث 2)

باید توجه داشته باشیم که [روایت سکونی و دعائم با یکدیگر تعارض دارند به دلیل اینکه ] طبق روایت دعائم خونبهای مقتولین بر عهده خود آن چهار نفری است که بدمستی و چاقو کشی کرده اند [و از جمله آنان خود آن دو نفر مقتول می‎باشد.]

لکن ظاهر روایت سکونی این است که خونبهای مقتولین بر عهده قبیله ها و خویشاوندان آن چهار نفر می‎باشد که اصطلاحا "عاقله" نامیده می‎شود.در نظام کیفری اسلامی مقرر شده است که در برخی از موارد جنایت و قتل خطائی و بعضا حتی در قتل عمد خونبهای شخص مقتول را خویشاوندان پدری قاتل مانند عموها، عموزادگان، پدر، پدربزرگ و... بپردازند. در اصطلاح فقهی این قبیل افراد پرداخت کننده خونبها (دیه) را "عاقله" می‎نامند، و این نوع کیفر را نیز "دیه عاقله" می‎نامند. جهت آگاهی بیشتر از جزئیات این مسأله می‎توان به مبحث "دیات" کتب مفصل فقهی از جمله تحریرالوسیله ج ‏599/2_602، چاپ قم اسماعیلیان؛ و مبانی تکملة المنهاج ج ‏437/2_456، چاپ مطبعة الاداب نجف، الکافی فی الفقه (ابوالصلاح حلبی) 394_395 چاپ جدید مراجعه کرد. مسأله دیه بر عاقله در فقه، از نظر شناخت نظام خانوادگی و طائفی مورد قبول در اسلام از دیدگاه جامعه شناسی بسیار شایسته مطالعه و تحقیق می‎باشد.(مقرر)

[و این در حالی است که بر طبق مفاد یک روایت دیگر خونبهای مقتولین فقط برعهده دو مجروح باقی مانده می‎باشد، و آن روایت این است ]:

3- شیخ کلینی و شیخ طوسی با سند صحیح از "محمد بن قیس"، از ابو جعفر (امام باقر(ع" در این باره چنین روایت کرده اند:

دستور داد به هر یک از دو مجروح باقی مانده به عنوان کیفر و حد شرعی و کیفر میگساری هشتاد ضربه تازیانه زدند، آنگاه آن حضرت قضاوت کردند که خونبهای دو شخص مقتول را دو نفر مجروح بازمانده بپردازند، و نیز دستور داد که به مقدار