صفحه ۱۹۷

به دلیل اینکه در این مسأله اجماع وجود دارد، چنانکه در کتاب کشف اللثام فرموده است:

دیه هیچ عضوی از اعضاء انسان نمی تواند بیشتر از میزان دیه کامل باشد."جواهر الکلام، ج ‏175/42، کتاب الدیات.

2- [آنچه که در ذیل ردیف 1 نقل شد، مخصوصا از صاحب جواهر مطلبی است که در بعضی موارد خلاف آن را از حدیث کتاب دعائم الاسلام می‎توان مشاهده کرد، و آن اینکه ] در دعائم الاسلام از جعفر بن محمد(ع) روایت کرده است:

"اگر مردی موی سر زنی را بتراشد، آن مرد را زندانی می‎کنند تا زمانی که دوباره موی او رشد کند، و آن مرد را در این مدت گاه به گاه از زندان بیرون می‎آورند و می‎زنند، آنگاه دوباره به زندان بازمی گردانند.

اگر موی سر او دوباره رشد کند از آن مرد مهرالمثل می‎گیرند و به آن زن می‎پردازند، مگر اینکه مهریه او بیش از میزان مهرالسنه باشد، که در این صورت فقط به میزان مهرالسنه به او می‎پردازند.""عن جعفر بن محمد(ع): و ان کانت امراءة فحلق رجل رأسهاحبس فی السجن حتی ینبت و یخرج بین ذلک ثم یضرب فیرد الی السجن، فاذا نبت اخذ منه مثل مهر نسائها الاان یکن اکثر من مهر السنة، فان کان اکثر من مهر السنة رد الی السنة ." (دعائم الاسلام ج ‏430/2، کتاب الدیات، فصل 8، روایت 1489)

این روایت را در مستدرک نیز از دعائم الاسلام نقل کرده است.مستدرک الوسائل ج ‏280/3، باب 28 از ابواب دیات الاعضاء، حدیث 3

ولکن باید گفت: در مواردی که حدیثی را فقط دعائم الاسلام نقل کرده باشد و در دیگر منابع حدیثی امامیه روایت نشده باشد، مشکل است که انسان در فتوا دادن بتواند به آن اعتماد کند.علت این مسأله این است که مؤلف کتاب دعائم الاسلام از قضات و علمای وابسته به دستگاه خلفای فاطمی مصر و آفریقا بوده است، که آنان شیعه اسماعیلی بودند، یعنی ائمه معصومین (ع) را تا امام جعفر صادق (ع) قبول دارند. لکن ائمه معصومین بعد از آن حضرت را قبول ندارند و به امامت اسماعیل فرزند آن حضرت به جای امام موسی کاظم (ع) معتقدند، هرچند که در مورد صاحب دعائم گفته شده است که اهل تقیه بوده است. (مقرر)

ناوبری کتاب