صفحه ۱۷۲

ظاهر سخن صاحب وسائل مشعر بر این است که او نیز میان آن کسی که به یک کاری عادت داشته باشد و انجام آن برایش مشقت بار نباشد و غیر آن، تفاوت و تفصیل قائل شده است.

در کتاب "دروس" شهید اول نیز در این زمینه چنین آمده است:

"بنابر یکی از دو رأی که استوارتر می‎باشد، کسب و کار کردن به منظور پرداخت بدهی ها واجب است؛ البته آن کار باید در شأن و شایسته شخص بدهکار باشد، این کار واجب است هرچند مستلزم این باشد که بدهکار برای این مقصود خود را اجیر دیگری گرداند. روایتی از علی (ع) نقل شده که بر این مطلب دلالت دارد. (ان شئتم فآجروه و ان شئتم استعملوه)".الدروس 373/

در متن "لمعه" نیز چنین فرموده است:

"از علی (ع) روایت شده: "اگر خواستید آن شخص بدهکار را برای شخص دیگری اجیر قرار دهید، و اگر خواستید خودتان او را به کار بگمارید." این روایت به وجوب کار کردن برای پرداخت بدهی دلالت دارد. [از فقهای شیعه ] ابن حمزه و علامه حلی این رأی را انتخاب کرده اند، ولکن شیخ طوسی و ابن ادریس خلاف آن را برگزیده اند. به نظر من نیز اولی به حقیقت نزدیکتر است."شرح لمعه (الروضه البهیة) ج ‏40/4_41؛ چاپ دیگر آن ج ‏404/1، کتاب الدین.

شهید ثانی نیز در ذیل سخن یاد شده شهید اول در "شرح لمعه" چنین افزوده است:

"[سخن شهید اول و علامه و ابن حمزه به این دلیل به حقیقت نزدیکتر است ] که پرداخت بدهی در صورت مطالبه کردن طلبکار و قدرت بدهکار واجب است، و شخص قادر به کسب و کار نیز از نظر پرداخت بدهی توانمند به شمار می‎آید، و به همین دلیل است که گرفتن زکات بر او حرام است؛ لذا چنین کسی خودبه خود از مضمون آیه شریفه خارج می‎باشد.منظور آیه 280 سوره بقره: "...فنظرة الی میسرة" می‎باشد. (مقرر)

ناوبری کتاب