صفحه ۹۰

فرمود: متوجه باشید که اگر چنین عملی را انجام دهد [مشورت کند] خداوند وی را خوار نمی کند بلکه بالا می‎برد و بهترین و نزدیک ترین امور به خداوند را متوجه وی می‎سازد."ما یمنع احدکم اذا ورد علیه ما لا قبل له به ان یستشیر رجلا عاقلا له دین و ورع ؟ ثم قال ابو عبدالله (ع): اما انه اذا فعل ذلک لم یخذله الله بل یرفعه الله و رماه بخیر الامور و اقربها الی الله. (وسائل ‏426/8، ابواب احکام العشره، باب 22، حدیث 7)

6- حلبی از امام صادق (ع) روایت نموده که آن حضرت فرمود:

"همانا مشورت دارای حدود و شرایطی است، پس کسی که حدود آن را بشناسد [از آن بهره مند می‎شود] والازیان آن برای مشورت کننده بیشتر از سود آن است:

نخستین شرط آن این است که مشاور، فردی خردمند باشد.

دوم اینکه آزاد و متدین باشد.

سوم اینکه دوست و خیرخواه باشد.

چهارم اینکه به گونه ای وی را به سر خود [زوایا و جوانب مسأله ] آگاه کنی که آگاهی وی به آن امر همانند آگاهی خودت باشد، آنگاه آن را مخفی و پوشیده نگاه دارد.

چرا که اگر وی [مشاور] خردمند باشد، از مشورت با وی سودمند خواهی شد؛ و اگر آزادمرد و متدین باشد، تمام تلاش خود را در راهنمائی تو به کار خواهد بست؛ و اگر دوست و خیرخواه باشد، آنگاه که به سر تو مطلع شد آن را پوشیده نگاه می‎دارد، و آنگاه که وی را به جوانب مسأله آگاه کنی آگاهی وی بدان مسأله همانند آگاهی تو بدان مسأله است، در نتیجه مشورت تمام و نصیحت و خیرخواهی به کمال خود خواهد رسید."ان المشورة لاتکون الابحدودها، فمن عرفها بحدودها و الاکانت مضرتها علی المستشیر اکثر من منفعتها له، فاولها ان یکون الذی تشاوره عاقلا، و الثانیة ان یکون حرا متدینا، و الثالثه ان یکون صدیقا مؤاخیا، و الرابعة ان تطلعه علی سرک فیکون علمه به کعلمک بنفسک، ثم یسر ذلک و یکتمه، فانه اذا کان عاقلا انتفعت بمشورته، و اذا کان حرا متدینا اجهد نفسه فی النصیحة لک، و اذا کان صدیقا مؤاخیاکتم سرک اذا اطلعته علیه، و اذا اطلعته علی سرک فکان علمه به کعلمک به تمت المشورة و کملت النصیحة . (وسائل ‏426/8، ابواب احکام العشره، باب 22، حدیث 8)

ما شش روایت فوق را از کتاب وسائل الشیعه نقل کردیم.

7- در غرر و درر آمده است:

"بهترین مشاور تو کسی است که دارای تجربه باشد، و بدترین همنشین تو کسی

ناوبری کتاب