آیت‌الله منتظری

البته در برخی از مواردی که شهید نقل کرده مناقشاتی صورت گرفته و نیز چنانکه قبلا هم گفتیم بین حد و تعزیر تفاوتهای دیگری نیز ذکر شده که می‎توانید به مباحث قبلی مراجعه کنید.

ماوردی در احکام السلطانیه بین حد و تعزیر از سه جهت فرق گذاشته است، وی می‎گوید:

اولا: تعزیر تأدیبی افراد متشخص و آبرومند سبک تر و کمتر از تعزیر متخلفانی است که چنین نیستند؛ زیرا پیامبر(ص) فرمود: از لغزشهای افراد متشخص درگذرید. بنابراین تعزیر برحسب مراتب و شؤون افراد درجه بندی میگردد، ولی در اجرای حدود شرعی هیچ گونه تفاوتی بین مردم وجود ندارد. با توجه به نکته ذکرشده تعزیر کسی که صاحب شأن و ارزش اجتماعی بوده با اعراض از او انجام می‎شود. در حالی که کسی که پایین تر از اوست با درشتی و سختگیری نسبت به وی تعزیر می‎گردد. و تعزیر فردی که از نظر منزلت در مرتبه پایین تر از قبلی قرار دارد با گفتار خشن و استخفاف، تا حدی که به قذف و سب و دشنام نرسد صورت می‎پذیرد. پس در مورد کسانی که در مرتبه پایین تری جای دارند با حبس کردن آنان اجرای تعزیر می‎شود، و این افراد را برحسب نوع گناه و لغزشی که مرتکب آن شده اند در زندان نگاه می‎دارند. ممکن است بعضی از آنان یک روز و برخی دیگر بیش از یک روز، تا مدت زمانی مشخص در حبس باقی بمانند.

ابوعبدالله زبیری از علمای شافعی در این باره می‎گوید: منتهای مدت حبس برای برائت از جرم و کشف آن چند ماه (در معالم القربة یک ماه ذکر شده) و برای تأدیب شش ماه است. سپس در مورد کسانی که در مراتب پایین تری از افراد قبل قرار دارند با توجه به کثرت گناهان آنان و نیز با عنایت به امکان کشش و میل دیگران به انجام چنان جرایمی، و ایجاد خسارت برای مردم، با تبعید و دور ساختن آنان از محل جرم تعزیر جاری می‎شود... سپس در مورد کسانی که در مرتبه پایین تری از گروه قبل جای دارند، برحسب نوع جرم، با زدن تعزیر می‎گردند. که مقدار زدن متناسب با تأثیر جرم و میزان بازدارندگی وی از تکرار گناه صورت می‎گیرد.

ثانیا: در حدود، عفو متخلف یا شفاعت از او جایی ندارد؛ اما در تعزیر، حاکم