رعیت بر سلطان این است که بدانی آنانی که به خاطر ضعف خویش و توانایی تو رعیت تو شده اند، پس واجب است که با عدالت با آنان رفتار کنی و برای آنان همانند پدری مهربان باشی، ناآگاهی های آنها را چشم پوشی کنی و با عجله آنان را مورد مؤاخذه قرار ندهی، و همواره سپاس خداوند به جای بیاوری که خداوند به تو توان و قدرت بر آنان داده.و اما حق رعیتک بالسلطان فان تعلم انهم صاروا رعیتک لضعفهم و قوتک، فیجب ان تعدل فیهم و تکون لهم کالوالد الرحیم، و تغفر لهم جهلهم و لا تعاجلهم بالعقوبة و تشکرالله - عزوجل - علی ما آتاک من القوة علیهم. (خصال 567/، قسمت دوم)
15- در تحف العقول از امام صادق (ع) نقل شده است: "بر عهده سلطان و حاکم است که سه چیز را در مورد عام و خاص به اجرا گذارد:
پاداش دادن به نیکوکار تا رغبت به انجام اعمال نیک در او بیشتر گردد، پوشاندن گناه خطاکار تا توبه کند و از گناه بازگردد، و ایجاد الفت بین همگان به وسیله احسان کردن و انصاف به خرج دادن."ثلاثة تجب علی السلطان للخاصة و العامة : مکافأة المحسن بالاحسان لیزدادوا رغبة فیه، و تغمد ذنوب المسئ لیتوب و یرجع عن غیه، و تألفهم جمیعا بالاحسان و الانصاف. (تحف العقول 319/)
16- در بحارالانوار به نقل از مصباح الشریعة آمده است که امام صادق (ع) فرمود: "گذشت در هنگام قدرت از شیوه های پیامبران و متقین است، و تفسیر عفو آن است که رفیق خود را به سبب خطایی که آشکارا مرتکب شده مورد مؤاخذه قرار ندهی و آنچه را که در خفا از او دیده ای به دست فراموشی سپاری و از روی احسان اختیارات بیشتری به او بدهی."العفو عند القدرة من سنن المرسلین و المتقین. و تفسیر العفو ان لا تلزم صاحبک فیما اجرم ظاهرا و تنسی من الاصل ما اصبت منه باطنا، و تزدید علی الاختیارات احسانا. (بحارالانوار 423/68 =چاپ ایران 423/71) کتاب ایمان و کفر، مکارم اخلاق، باب 93، حدیث 62)
17- در غرر و درر روایت شده است که علی (ع) فرمود: "گذشت، زکات قدرت است."العفو زکات القدرة . (غرر و درر 230/1، حدیث 924)
.jpg)
