جهت هفتم: مقدار ضرب تأدیبی
پوشیده نیست که تعزیر بچه یا مملوک متخلف با تعزیر مجرم تفاوت دارد؛ زیرا تعزیر در قبال عملی که ذاتا حرام است جاری میگردد. در حالی که تأدیب در قبال عملی اجرا میگردد که صدور آن از نظر عادت شایسته نبوده و آن عمل هم ذاتا به حد حرمت شرعی نرسیده است، و مقدار ضربات در آن نیز به مقدار ضربات در تعزیر بالغ نمی شود. شیخ طوسی در آخر باب حدود از کتاب نهایه میگوید:
کودک و مملوک اگر مرتکب خطا شوند به پنج تا شش ضربه تأدیب میشوند و نباید آنها را از این بیشتر زد.نهایه 732/
محقق در کتاب شرایع مینویسد:
تأدیب کودک و مملوک با بیش از ده ضربه مکروه است.شرایع 167/4.
اصل در این مسأله اخبار مستفیضی است که به آنها اشاره میشود:
1- حماد بن عثمان گوید: از امام صادق (ع) درباره تأدیب کودک و بنده سؤال کردم، فرمود: پنج یا شش ضربه بزن و با او نرمی کن.حماد بن عثمان قال: قلت لابی عبدالله فی ادب الصبی و المملوک فقال: خمسة او ستة و ارفق. (وسائل 581/18، ابواب بقیة الحدود، باب 8، حدیث 1)