صفحه ۵۳۸

دوم: تعداد ضربات در تعزیر فرد آزاد به اندازه کمترین تعداد، ضربات در حد او و نیز تعداد ضربات در تعزیر بنده به اندازه کمترین تعداد ضربات در او بالغ نمی گردد. کمترین تعداد ضربات در حد آزاد و بنده، یک بار بنابر نقل شیخ طوسی در خلاف به ترتیب هشتاد و چهل تازیانه ذکر شده است - هرچند که ما آن را مورد مناقشه قرار دادیم - و یک بار دیگر به ترتیب هفتاد و پنج و چهل ضربه تازیانه ذکر شده، چنانچه در جواهر آمده است، و بار دیگر چهل و بیست آمده، چنانچه از شافعی و دیگران نقل شده است.

سوم: مقدار ضربات در تعزیر مطلقا چه در مورد حر یا برده و در مورد هر گناهی به اندازه کمترین مقدار آن در حد، برای بنده بالغ نمی شود؛ و کمترین مقدار ضربات را یک بار به چهل ضربه، چنانکه در جواهر نقل شده و نیز رقم مورد قبول ابوحنیفه بوده است، و بار دیگر مطابق نقل منهاج و معالم القربة به بیست ضربه تفسیر کرده اند.

چهارم: مقدار ضربات در تعزیر مطلقا [چه حر یا برده و در هر گناهی ] به اندازه بیشترین مقدار ضربات در حد یعنی صد ضربه نمی رسد، کما اینکه ظاهر عبارت ابن ادریس در سرائر است.

پنجم: باید بین معاصی تفاوت گذاشت و هر معصیتی را متناسب با حدی که برای آن تعیین شده سنجید - که تعزیر در هر گناهی نباید به مقدار حد در آن نوع گناه برسد - چنانکه این قول در کتاب سرائر آمده بود، و در مسالک همین قول را به شیخ و در مختلف به فاضل نسبت داده بودند، ابن قدامه نیز آن را از احمد نقل کرده بود.

ششم: بیشترین مقدار ضربات در تعزیر هفتاد و پنج بوده که این قول از ابن ابی لیلی و ابویوسف نقل شده است.

هفتم: مقدار ضربات در تعزیر صد و کمتر از آن است. این قول مبنی بر حکایت

ناوبری کتاب