استدلال دیگر ما این است که پیامبر(ص) حدود را برای معاصی مشخصی تعیین فرمود؛ بنابراین به خاطر انجام گناهانی که اهمیت آنها کمتر از آن معاصی مشخصه است، نمی توان همان مجازاتها را تکرار نمود، بلکه لازم است مجازات این دسته از گناهان کمتر از حدود تعیین شده باشد."معالم القربة 192/ (چاپ مصر 285/) باب 50، فصل تعازیر.
مطالبی که نقل شد برخی از عبارات و سخنان علمای خاصه و عامه درباره تعیین مقدار ضربات در تعزیر بود که از نظر شما گذشت.
جمع بندی نظرات در مسأله
آنچه از نقل این اقوال به دست میآید آن است که دانشمندان در این باره گفتار فراوانی دارند که جمع بندی آنها چنین است:
اول: همان طور که از کتابهای شرایع و قواعد ذکر کردم مقدار ضربات در تعزیر حر(آزاد) برابر با تعداد ضربات در حد تعیین شده برای او نیست، و در مورد بنده نیز همین مطلب صادق است. اما پوشیده نیست که عبارت این دو تن مجمل است؛ چرا که هم اقل و هم اکثر حد در آن محتمل است - یعنی در حر و برده هم حداقل هست و هم حداکثر برحسب گناهان خاص - قبلا توجیه صاحب جواهر را در مورد شرح این اجمال بیان کردیم، و گفتیم که: وی صد ضربه را مقدار حد برای فرد آزاد یعنی حداکثر، و چهل را برای بنده یعنی اقل حد ذکر کرده بود، و شاید نظر ایشان همان یکی کمتر از صد باشد که اصحاب بدان فتوا داده بودند، و روایات مشاهده دو مرد یا دو زن یا یک زن و مرد بیگانه زیر یک لحاف بدان دلالت داشت که در باب دهم از ابواب حد زنا کتاب وسائل آمده است.ر. ک . وسائل 363/18
.jpg)
