صفحه ۵۲

اجتماعی و حکومتی آنان را جمع و جور و سر و سامان دهد و بین آنان قضاوت کند و حق ستمگران را از ستمدیدگان بازگیرد، حدود و ثغور و امنیت آنان را حفظ، مالیاتشان را گردآوری، مراسم حجشان را (حج یا نماز جمعه آنان را - طبق نقل بحار -) اقامه کند و صدقاتشان را جمع آوری نماید.""و الواجب فی حکم الله و حکم الاسلام علی المسلمین بعد مایموت امامهم او یقتل، ضالا کان او مهتدیا مظلوما کان او ظالما حلال الدم او حرام الدم ان لایعملوا عملا و لایحدثوا حدثا و لایقدموا یدا و لارجلا و لایبدؤوا بشئ قبل ان یختاروا لانفسهم اماما عفیفا عالما ورعا عارفا بالقضاء و السنة، یجمع امرهم و یحکم بینهم و یأخذ للمظلوم من الظالم حقه و یحفظ اطرافهم و یجبی فیئهم و یقیم حجتهم (حجهم و جمعتهم - البحار) و یجبی صدقاتهم." (کتاب سلیم بن قیس 182/)

19- باز پیش از این از کتاب محکم و متشابه به نقل از تفسیر نعمانی از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده که فرمود:

"مردم مجبور هستند امامی داشته باشند که رهبری آنان را به عهده گیرد، کسی که آنان را امر و نهی نماید، حدود را بین آنان اقامه کند، با دشمنان بجنگد و غنائم را تقسیم نماید، فرائض را مشخص کند، آنان را به آنچه به صلاح آنهاست راهنمائی و از آنچه به زیان آنهاست برحذر دارد؛ زیرا امر و نهی (که دو پایه و رکن حکومت هاست) یکی از اسباب بقا خلق است؛ وگرنه -اگر امر و نهی در بین نباشد- تشویق و ترس از بین رفته و کسی از اعمال ناشایست باز داشته نمی شود و صلاح اندیشی وتدبیر به فساد می‎گراید، واین سبب هلاکت بندگان می‎گردد.

پس تمامیت امر بقا و حیات، در خوردنی ها و نوشیدنی ها و مسکن و پوشاک و ازدواج و حلال و حرام، همانا امر و نهی است؛ زیرا خداوند سبحان مردم را به گونه ای خلق نفرموده که از همه آنها بی نیاز باشند؛ و ما اولین مخلوق که همان آدم (ع) باشد را می‎یابیم که زندگی و بقا برای وی میسر نمی گردید مگر به وسیله امر و نهی.""لابد للامة من امام یقوم بامرهم فیأمرهم و ینهاهم و یقیم فیهم الحدود و یجاهد العدو و یقسم الغنائم و یفرض الفرائض و یعرفهم ابواب ما فیه صلاحهم و یحذرهم مافیه مضارهم؛ اذ کان الامر و النهی احد اسباب بقاء الخلق و الاسقطت الرغبة و الرهبة و لم یرتدع و لفسد التدبیر و کان ذلک سببا لهلاک العباد، فتمام امر البقاء و الحیاة فی الطعام و الشراب و المساکن و الملابس و المناکح من النساء و الحلال و الحرام، الامر و النهی، اذ کان سبحانه لم یخلقهم بحیث یستغنون عن جمیع ذلک و وجدنا اول المخلوقین و هو آدم (ع) لم یتم له البقاء و الحیاة الابالامر و النهی." (المحکم و المتشابه 50/)

ناوبری کتاب