حدود الله و من یطع الله و رسوله... و من یعص الله و رسوله و یتعد حدوده"سوره نساء (4)13 و 14 و نیز در گفتار امیرالمؤمنین (ع) "ان الله حد حدودا فلا تعتدوها"خداوند حدود را معین فرموده، پس از آنها تجاوز نکنید. (وسائل 312/18، ابواب مقدمات حدود، باب 3، حدیث 5) به کار رفته است.
کوتاه سخن آنکه لفظ حد در این روایاتی که مورد استدلال قرار دارند، در مفهوم اصطلاحی آن استعمال نشده بلکه در هر دو جمله به لحاظ معنای لغوی آن یعنی جلوگیری و بازگرداندن به کار رفته و بدین ترتیب شامل موارد دیگری نظیر توبیخ، تهدید، تبعید و زندان هم میگردد؛ چرا که موارد فوق همه از عوامل منع و جلوگیری از وقوع جرم میباشند، اگرچه به فرض لغت تعزیر بر موارد یاد شده اطلاق نگردد و قهرا وقتی حد بر آنها گفته شد تعیین و جنس و مقدار آن بر عهده حاکم و بسته به صلاحدید او میباشد.
اکنون اگر بپذیریم که روایات و عبارات فقها در اعتبار مسانخه [هم سنخی ] میان حد مصطلح و تعزیرات ظهور دارد، چنین پاسخ میدهیم: حد مصطلح نیز منحصر در مجازات کردن و تنبیه بدنی نیست؛ زیرا در برخی از موارد زنا و نیز قیادت [واسطه گری در زنا] کیفر آنها علاوه بر شلاق تبعید تعیین شده است، همچنین در اجرای حد محارب تبعید از جمله مجازاتهایی است که برای وی مشخص شده است.
در کتاب وسائل الشیعه به نقل از تفسیر عیاشی ضمن حدیثی طولانی از امام باقر(ع) روایت شده که فرمود: "اگر فقط باعث ترس مسافران و ناامنی راهها شده اند و کسی را به قتل نرسانده یا مالی از کسی نگرفته اند، باید به زندان کردن آنان فرمان داده شود؛ زیرا معنای تبعید افرادی که سبب ناامنی راهها میگردند همین است."فان کانوا اخافوا السبیل فقط ولم یقتلوا احدا و لم یأخذوا مالا امر بایداعهم الحبس، فان ذلک معنی نفیهم من الارض باخافتهم السبیل. (وسائل 536/18، ابواب حد محارب، باب 1، حدیث 8)
بنابراین معلوم میشود که نفی بلد و زندان نیز از مصادیق حد مصطلح میباشند.
از دلیل سوم چنین پاسخ داده میشود که:
.jpg)
