صفحه ۴۹۴

خوش نام سبک تر است نسبت به افراد کم خرد و پست. در تعزیر هر کس را متناسب با خودش تعزیر می‎کنند ولی در حد همه با هم برابرند؛ تعزیر کسی که باشخصیت و آبرومند است به کناره گیری از اوست، و تعزیر افراد پایین تر از او به پرخاش و تحقیر اوست تا حدی که به قذف و سب نرسد، و افراد معمولی به حسب شخصیت ونوع گناه تا یک روز و یا چند روز زندان تعزیر می‎شوند.

ابوعبدالله زبیری از اصحاب شافعی می‎گوید: به منظور کشف و یا برائت از جرم باید مجرم یک ماه در زندان محبوس گردد، و برای تأدیب و اصلاح وی باید او را شش ماه در زندان نگه داشت، و اگر امام یا نایب او مصلحت بداند می‎تواند او را تازیانه بزند به شرطی که مقدار ضربات تازیانه به اندازه کمترین تعداد از حدود تعیین شده شرعی بالغ نشود، زیرا پیامبر(ص) فرمود: "هر نوع مجازاتی که به میزان حد نرسد از نوع تعزیرات است، و چون رتبه گناهانی که برای آنها حدی تعیین نشده از گناهانی که در شرع حدود معینی برای آنها تعیین شده کمتر است، لذا آن مجازاتی که در مورد ارتکاب آن دسته از گناهان تعیین شده برای این دسته دیگر جاری نمی گردد."معالم القربة 191/ (چاپ مصر 285/) باب 50، فصل تعازیر

6- در کتاب المنهاج نوشته نووی که در خصوص فقه شافعی است آمده:

"فصل: در هر معصیتی که برای مجازات آن حد و کفاره ای تعیین نشده به وسائل مختلفی نظیر حبس کردن یا زدن یا سیلی و یا توبیخ تعزیر جاری می‎گردد. امام نیز باید در تشخیص نوع گناه و میزان تعزیر با اجتهاد نهایت سعی خود را مبذول دارد. و گفته شده است که: اگر جرمی نسبت به انسانی صورت پذیرفت، تنها توبیخ مجرم کافی نیست."منهاج 535/

7- ابن قدامه در کتاب مغنی می‎نویسد:

"فصل: تعزیر با زدن، زندان کردن و توبیخ محقق می‎گردد."مغنی ‏348/10

8- غزالی در کتاب احیاء العلوم می‎گوید:

"رکن چهارم در حسبه است، که برای آن درجات و آداب خاصی مقرر کرده اند: اولین درجه آن تحقیق قاضی از جرم و سپس شناساندن به طرف که عمل او جرم است و پس از آن پند و اندرز و سپس پرخاش و درشتی و مرحله بعد تغییر دادن و شکستن آلات جرم با دست، سپس تهدید به زدن و در مرحله بعد زدن و در مرتبه بعد از آن

ناوبری کتاب