همین تعریف در کتاب الاحکام السلطانیه تألیف ابویعلی فراء نیز آمده است."احکام السلطانیه 279/
9- در کتاب معالم القربة در تعریف تعزیر چنین آمده است:
"تعزیر اسمی است که به فعل امام یا نایب او در غیر حدود شرعی اختصاص دارد و به معنای تأدیب است... تنبیه زوجه توسط شوهر و دانش آموز توسط معلم تأدیب نامیده میشود. اصل تعزیر "العزر" به معنای جلوگیری و بازداشتن بوده و از نوع اسامی متضاد است. از این رو به یاری کردن هم تعزیر گویند؛ زیرا با یاری کردن، دشمن دور میشود؛ و خدای متعال در آیه شریفه "و تعزروه و توقروه"فتح (48)9/؛ همه آیه شریفه چنین است: لتؤمنوا بالله و رسوله و تعزروه و توقروه و تسبحوه بکرة و اصیلا - یعنی تا به خدا و رسول او ایمان آورید و او را تقویت کنید و بزرگ دارید و بامداد و شبانگاه او را تسبیح گویید... شأن نزول این آیه شریفه بیعت تاریخی رضوان است در ماجرای صلح حدیبیه. (مقرر) به همین معنا اشاره فرموده است."معالم القربة 190/_191 (چاپ مصر 284/) باب 50، فصل "التعازیر"
10- ابن قدامه حنبلی در کتاب مغنی مینویسد:
"تعزیر مجازات شرعی است که در خصوص گناهانی که حد شرعی برای آنها تعیین نشده اجرا میگردد... اصل تعزیر بازداشتن است و با توجه به همین نکته به معنای کمک کردن هم به کار میرود؛ زیرا بدین وسیله از آزار دشمنان جلوگیری به عمل میآید."مغنی 347/10
چنانکه ملاحظه میشود ظاهر بیشتر اقوال لغویین و فقهای عامه و خاصه این است که تعزیر را به تنبیه و مجازات بدنی اختصاص میدهند. و ممکن است بتوان با استفاده از سخنان برخی از آنان تعزیر را در موارد دیگری از قبیل اهانت، تهدید، توبیخ و مانند آنها نیز عمومیت داد. به زودی تفصیل این بحث را میآوریم.
جهت چهارم: آیا مراد از تعزیر زدن و به درد آوردن است یا مطلق تأدیب ؟
در قسمت پیشین (جهت سوم) از طریق سخنان لغویون پی بردیم که کلمات
.jpg)
