صفحه ۴۸۳

که قبلا بیان شد نیز صدق می‎کند؛ زیرا اطلاق لفظ حد به معانی اعم آن، در روایات و اخبار و عبارات نقل شده از ائمه و علما بسیار به کار رفته است.

بلی عایشه از پیامبر(ص) روایت کرده که فرمود: از خطاها و لغزشهای افراد محترم درگذرید مگر حدود که اجرای آن واجب است.اقیلوا ذوی الهیئات عثراتهم الاالحدود. (سنن ابی داود ‏446/2 کتاب الحدود، باب حد کسانی که در مورد آنان شفاعت پذیرفته است)

در کتاب دعائم الاسلام نیز از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: "در موارد شبهه از اجرای حدود خودداری کنید و از لغزشهای افراد محترم درگذرید مگر در مورد جاری کردن حدی از حدود خداوند."ادرئوا الحدود بالشبهات، واقبلوا الکرام عثراتهم الافی حد من حدود الله. (دعائم الاسلام، ‏465/2، کتاب الحدود، فصل 5، حدیث 1649)

شاید بتوان از این حدیث فرق میان حدود و تعزیرات را در وجوب اجرا یا عدم وجوب آن فهمید؛ اما بر فرض صحت حدیث شاید مراد از حدود در این روایت، عام بوده و شامل تعزیرات نیز بشود؛ بنابراین منظور حدیث این نیست که اگرچه مردم در وجوب اجرای حدود و تعزیرات یکسان هستند لکن پس از اجرای آن شایسته است بین افراد محترم و غیر محترم، در چگونگی برخورد و معاشرت و طرد آنان و یا جذب ایشان و اظهار دوستی و مودت با آنها تفاوت قائل شد. در تأیید این مطلب در نهج البلاغه آمده است: "از لغزشهای جوانمردان درگذرید؛ زیرا کسی از آنان نمی لغزد مگر آنکه دست خداوند در دست اوست و او را بلند می‎کند."اقیلوا ذوی المروآت عثراتهم، فما یعثر منهم عاثر الاویدالله بیده یرفعه. (نهج البلاغه، فیض 1095/، لح 471/، حکمت 20)

نظیر این روایت در غرر و دررغرر و درر ‏260/2، حدیث 2550/ نیز آمده است ولی در این حدیث حدود استثنا نشده است.

در کتاب تحف العقول از پیامبر(ص) روایت شده است که: "از خطاهای مصیبت

ناوبری کتاب