صفحه ۴۷۵

روایات دیگری نیز در این باره آمده که می‎توانید به باب دوم از مقدمات حدود کتاب "وسائل الشیعه" مراجعه کنید. و واضح است که منظور از "حد" در این روایات اعم از حد اصطلاحی است؛ زیرا حد مصطلح جز درمواردی خاص تعیین و ثابت نشده است.

در کتاب معالم القربة آمده است:

"تعزیر مجازاتی است که اجرای آن اختصاص به امام یا نایب او دارد، و در غیر موارد حدود شرعی و تأدیب جاری می‎گردد."

دلیل بر جواز تعزیر روایتی است از پیامبر(ص) که فرمود:

"اگر پیه خرما و خرما که بر درخت است سرقت شود، دست سارق نباید قطع گردد؛ اما اگر خرما چیده شود و به صورت خرمن درآید و بهای آ ن به میزان یک سپر باشد، در آن صورت اگر سرقت شود دست سارق قطع می‎گردد؛ و در غیر این صورت بهای خرمای سرقت شده از سارق اخذ می‎شود و به عنوان مجازات چند ضربه شلاق به او می‎زنند."لا قطع فی ثمر و لا کثر حتی یؤویه الجرین فاذا آواه الجرین و بلغ ثمنه ثمن المجن ففیه القطع وان کان دون ذلک ففیه غرم مثله و جلدات نکالا. و هر کس مرتکب معصیتی گردد که حد و کفاره ای برای آن مشخص نشده (مانند وطی زن نامحرم بدون دخول در فرج، یا سرقت مالی کمتر از حد نصاب، یا متهم کردن فردی به غیر زنا، یا جنایتی که منجر به قصاص نمی گردد، یا گواهی دروغ و معاصی دیگری از این قبیل) تعزیر می‎شود، اجرای تعزیر توسط خلفای راشدین هم روایت شده است؛ و چون خداوند تنبیه زن ناشزه را جایز شمرده، از این رو ما سایر معاصی را بنابر صلاحدید امام یا نائب او بر این مورد قیاس می‎کنیم."معالم القربة 190/_191 (چاپ مصر 284/) باب پنجاهم، فصل فی التعازیر.

یادآور می‎شویم که روایت نقل شده از کتاب معالم القربة در مورد خاص بوده و نمی توان حکم آن و نیز حکم تنبیه زن ناشزه را به موارد دیگر تسری داد؛ زیرا قیاس از نظر ما (فقها شیعه) در استنباط حکم شرعی حجیت ندارد؛ ولی اگر مقصود مؤلف کتاب معالم القربة از ذکر این دو مورد (به عنوان مثال) همه روایاتی باشد که در موارد مختلف وارد شده اند، مانند روایات وارده درباره تعزیر کسی که به دیگری

ناوبری کتاب