6- محتسب باید در هنگام حسبت نرم گفتار و گشاده رو و خوشخو باشد، چه این روش سبب گرایش دلها و رسیدن به مقصود است. خداوند متعال به پیغمبر خود(ص) فرمود: "به دلیل رحمتی که خداوند بر تو داد با آنان نرمش نمودی و اگر بدزبان و درشتخو و سختدل میبودی از پیرامون تو پراکنده میشدند."فبما رحمة من الله لنت لهم، ولو کنت فظا غلیظ القلب لانفظوا من حولک . و نیز باید دانست که خشونت در برخورد، به نافرمانی تشویق میکند؛ و درشتی در پند، دلها را میرماند.
گویند: مردی نزد مأمون آمد و او را امر به معروف و نهی از منکر کرد و در سخن درشتی نمود، مأمون گفت: ای فلان، خداوند شخصی را که بهتر از تو بود (حضرت موسی) به سوی کسی که بدتر از من بود (فرعون) فرستاد و به موسی و هارون گفت: "با وی به نرمی سخن گوئید شاید بپذیرد یا بترسد"فقولا له قولا لینا لعله یتذکر او یخشی. آنگاه مأمون از وی روی گردانید و به او توجهی نکرد.
و باید توجه داشت که به نرمی بدان توان رسید که به درشتی نتوان رسید چنانچه رسول خدا(ص) فرمود: "خدا نرم گفتار است و هر نرم گفتاری را دوست دارد، به نرمی آن بخشد که به درشتی نبخشد."ان الله رفیق یحب کل رفق، یعطی علی الرفق ما لا یعطی علی التعنیف. معالم القربة 14/ (=چاپ مصر 60).
از امام صادق (ع) نیز منقول است که فرمود: "کسی میتواند امر به معروف و نهی از منکر کند که در وی سه خصلت باشد:
به آنچه مردم را به آن امر میکند عمل کند و از آنچه نهی میکند خودداری ورزد. در آنچه امر میکند دادگر و در آنچه نهی میکند دادگر باشد.
در امر نرمش و همراهی داشته باشد، در نهی نیز همراهی داشته باشد."انما یأمر بالمعروف و ینهی عن المنکر من کانت فیه ثلاث خصال: عامل بما یأمر به، تارک لما ینهی عنه، عادل فیما یأمر، عادل فیما ینهی، رفیق فیما یأمر، رفیق فیما ینهی. (وسائل 419/11، ابواب امر و نهی، باب 10، حدیث 3)
7- در باب پنجاه و سوم مینویسد:
.jpg)
