پیغمبر(ص) فرموده است: "هر که خشنودی خدا را در برابر خشم مردم برگزیند خدا او را از شر آنان نگه میدارد، و هر که رضایت مردم را به خشم پروردگار برگزیند او را به دست مردم سپارد، و هر که میان خود و خداوند نیکی کند خدا میان او و مردم را نیکو گرداند، و هر که باطن خود را اصلاح کند خداوند ظاهرش را نیکو میدارد، و هر که برای آخرت خود کار کند خدا دنیایش را تأمین میکند."من ارضی الله بسخط الناس کفاه شرهم، و من ارضی الناس بسخط الله وکله الیهم، و من احسن فیما بینه و بین الله احسن الله فیما بینه و بین الناس، و من اصلح سریرته اصلح الله علانیته، و من عمل لاخرته کفاه الله امر دنیاه. (معالم القربة 12/ =چاپ مصر 57)
3- محتسب را سزاست که آیین رسول خدا(ص) را در مورد کوتاه کردن شارب و پیراستن موهای بغل و عانه و گرفتن ناخن و پاکیزگی و کوتاهی جامه و مشک برخود زدن و همه سنت ها و مستحبات شرعی رعایت کند، و پیداست که این وظایف علاوه بر فرایض و دستورات راتبه و روزانه است که باید انجام دهد.معالم القربة 13/ (=چاپ مصر 58).
4- از شرایط محتسب این است که از اموال مردم چشم برگیرد و پاکدامن باشد و از کسبه و پیشه وران هدیه نپذیرد که این نوعی رشوه باشد، چه رسول خدا(ص) فرمود: "خداوند رشوه دهنده و رشوه گیرنده، هر دو را لعنت کند."لعن الله الراشی و المرتشی. و نیز پرهیز از قبول هدایا و پاکی و درستی، آبرو و هیبت او را بیشتر نگاه میدارد.معالم القربة 13/ (=چاپ مصر 59).
5- از دیگر ویژگی های محتسب کم توجهی به وابستگی ها و دنیاست، چنانکه از بزرگی نقل کرده اند که گربه ای در خانه داشت و هر روز چیزی از قصاب برای او میگرفت، اتفاقا روزی کار ناپسندی از قصاب مشاهده کرد، به خانه آمد و گربه را بیرون کرد، آنگاه نزد قصاب رفت و بر وی حسبه کرد و وی را از آن کار بازداشت، قصاب گفت: دیگر به گربه تو چیزی نخواهم داد، شیخ گفت: نخست گربه را از خانه بیرون کردم و طمع از تو بریدم آنگاه به حسبه تو پرداختم.
.jpg)
