صفحه ۴۵۴

علم حساب باشد، و بهتر آن است که ازدواج کرده باشد، و محتسب نباید به شخص عزب اجازه دهد که مکتب خانه دایر کند مگر اینکه پیرمردی معروف به دینداری و نیکوکاری باشد، و با این همه در صورتی به او اجازه داده می‎شود که پاکیزه اخلاق و شایسته تدریس باشد.

مربی را شایسته است که به بچه ها مهربانی کند و نخست حروف و نوشتن آن را به آنان یاد دهد آنگاه سوره های کوچک قرآن را به آنان بیاموزد."معالم القربة 170/(=چاپ مصر 260).

36- حسبه بر خادمان مسجد و مؤذنان

در باب چهل و هفتم، حسبه بر خادمان مسجد و مؤذنان را آورده و می‎نویسد:

"شایسته است محتسب بر محل اجتماعات و مساجد نظارت کند و خادمان آنها را موظف بدارد که هر روز مسجد را جارو کنند و از پلیدیها پاکیزه بدارند و حصیرها را بتکانند و غبار آنها را برگیرند و قندیلها را بشویند و هر شب آنها را روشن کنند و پس از نماز درها را ببندند تا بچه ها و دیوانگان بدانجا نیایند، و نیز کسی در آنجا طعام نخورد و نخوابد و به حرفه ای نپردازد و داد و ستد نکند و گمشده ای را ندا نزنند و برای سخن گفتن درباره امور دنیوی در آنجا ننشینند، شرع مقدس مساجد را از این گونه امور منزه دانسته و انجام آنها را در مسجد مکروه شمرده است.

همسایگان مسجد پیش از دیگران - به هنگام شنیدن اذان - باید به نماز جماعت مبادرت ورزند تا شعائر اسلام حفظ شود، رسول خدا(ص) فرمود: "همسایه مسجد جز در مسجد نماز نگذارد"لاصلاة لجار المسجد الافی المسجد.....

و امام جماعت باید مردی عاقل و قاری و فقیه بوده و در زبانش لکنت و سنگینی نباشد. و کسانی که با قدم نهادن روی شانه های مردم می‎خواهند خود را به داخل صفوف برسانند، محتسب از آنان جلوگیری نماید؛ زیرا این کار موجب آزار مردم خواهد بود.

و اگر در میان ائمه مساجد و جوامع کسی هست که نماز را طولانی می‎کند به گونه ای که ضعفا نمی توانند طاقت بیاورند و افراد گرفتار از کار خود باز می‎مانند، محتسب وی را مورد بازخواست قرار می‎دهد؛ همان گونه که پیامبر(ص) به "معاذ" که بر قوم خویش

صفحه ۴۵۳ صفحه ۴۵۵
ناوبری کتاب