پس محتسب باید آنان را به مراعات این مسائل در همه وقت ملزم کند.
و بدان ای محتسب که ترا به امر پیمانه و وزن گمارده اند و این کاری است که [سهل انگاری در آن ] مردم روزگاران گذشته را نابود ساخته است. پس باید به دست خود به این کار بپردازی و ترازو و پیمانه را بررسی کنی و بر خطاکاران نبخشی؛ زیرا چشم پوشی از لغزشها از تکرار آنها نمی کاهد، و همه اینها از کارهای مهم مردم است؛ پس کسی که خود را نشناخته و همت او جز پائین تنه و شکم [یا دندانش ] نیست مجازاتش شلاق و تعزیر است.
محتسب باید هرچند مدت یکبار "قپان قبطی" را آزمایش کند؛ زیرا با کار زیاد و توزین چوب و کالاهای سنگین امکان خرابی آن وجود دارد.
و باید رطل (سنگ ترازو) را از فلز بسازند و محتسب آن را مورد آزمایش قرار دهد و با مهری که نزد اوست آن را مهر تأیید بزند [استاندارد باشد]. و نباید از سنگ بسازند؛ زیرا در برخورد با اشیاء دیگر لبه آن ریخته و کوچک میشود.
سزاوار است محتسب به هنگامی که مغازه داران بی توجه و غافل هستند بی خبر و ناگهانی اندازه های سنگ مثقال و نخود [و لیتر و کیلو] را مورد آزمایش قرار دهد."معالم القربة 80/ (= چاپ مصر 137).
21- حسبه بر علافان و آسیابانان
در باب یازدهم حسبه بر علوفه فروشان و آسیابانان را مورد بحث قرار داده و ضمن آن مینویسد:
.jpg)
