اگر محتسب شخصی را دید که اجناس مختلف را احتکار میکند - بدین گونه که آنها را در شرایط نایابی و گرانی میخرد و نگه میدارد تا قیمت آنها بالا رود - در این صورت وی را وادار میکند که اجبارا اجناس احتکار شده را به فروش برساند؛ چرا که احتکار حرام و محتکر ملعون است. پیامبرخدا(ص) فرمود: "کسی که چهل روز طعامی را احتکار کند آنگاه پول آن را به فقرا صدقه دهد، صدقه وی کفاره احتکار وی نمی گردد."
پخش کردن درهم های تقلبی (با عیار کم) در بین مردم توسط صرافها ظلم است، که معامله کنندگان به واسطه آن زیان میبینند، پس محتسب باید به آنان دستور دهد که آنها را بشکنند و تغییر شکل دهند و مردم را بدین وسیله نفریبند...
و بر تاجر نیز حرام است که از کالای خود تعریف کند و خصوصیاتی را که در آن نیست بدان نسبت دهد؛ پس اگر چنین کاری را مرتکب شد علاوه بر دروغگویی ستم و فریبکاری نیز نموده است... و البته سوگند هم نباید بخورد زیرا اگر دروغ گفته باشد سوگند به دروغ خورده و آن از گناهان کبیره است؛ و اگر راست گفته در این صورت خدا را پوشش سوگندهای خویش قرار داده است...."معالم القربة 64/ (= چاپ مصر 120).
16- حسبه بر چیزهائی که بر مردان حرام است
ایشان در باب هفتم، حرمت پوشیدن لباس حریر و طلا برای مردان، و حرمت به کارگیری ظرفهای طلا و نقره به صورت مطلق و نیز جلوگیری از زینت نمودن کعبه و مساجد با قندیلهای طلا و نقره را توسط محتسب مورد بحث قرار داده اند.معالم القربة 76/ (= چاپ مصر 133).
17- حسبه بر کارهای ناشایست در بازار و شوارع
در باب هشتم، حسبه بر منکراتی که در بازار و خیابان انجام میگیرد را یادآور شده و مطالبی را آورده اند که خلاصه آن این چنین است:
.jpg)
