صفحه ۴۲۶

بخواهید، و اگر چنین کنید هرگز آزار و اذیت ها را احساس نخواهید کرد.

پس یکی از شرایط و آداب محتسب آن است که خود را برای صبر و شکیبایی آماده کند؛ و به همین جهت خداوند صبر و شکیبایی را شرط امر به معروف و نهی از منکر قرار داده آنجا که وصیت لقمان به فرزندش را بازگو می‎فرماید:

"یا بنی اقم الصلاة و أمر بالمعروف و انه عن المنکر و اصبر علی ما اصابک ان ذلک من عزم الامورلقمان (31)16/ فرزندم نماز را به پادار و امر به معروف و نهی از منکر کن و به سختی ها و مصائبی که در این راه بر تو می‎رسد شکیبا باش، که این خود نشانه قدرت اراده و محکم کاری است."

و نیز رسول خدا(ص) فرمودند: "هر چشمی که کاری ناشایست و معصیتی را ببیند و به آن اعتراضی نکرده و در تغییر و جلوگیری از آن اقدامی نکند، در روز قیامت خداوند آن را گریان خواهد ساخت ولو از دوستداران خداوند متعال باشد."

و نیز رسول خدا(ص) فرمودند: "هر کس با کار ناپسندی برخورد نماید، باید با دست از آن جلوگیری کند و اگر نتواند با زبان، و باز اگر نتوانست باید قلبا استنکار کند، و این مرحله سوم سست ترین مرحله ایمان است."

حسن بصری می‎گوید: رسول خدا(ص) فرمودند: "بهترین شهیدان امت من کسی است که در مقابل حکم ستمگری به پاخیزد و او را امر به معروف و نهی از منکر نموده و در این راه کشته شود، چنین شهیدی در بهشت مرتبه و مقامی مابین مقام حمزه و جعفر خواهد داشت."معالم القربة 15/ (چاپ مصر 61/). لازم به یادآوری است که چون صفحه شماری این کتاب در چاپ دارالفنون کیم بریج (لیدن) و چاپ مصر متفاوت است ما در پاورقی شماره صفحه هر دو چاپ را یادآور شده ایم.

2- قاطعیتی در امر به معروف و نهی از منکر

روش و عادت علمای ما در گذشته بر این بوده که امر به معروف و نهی از منکر می‎نمودند و در این راه از سطوت و شوکت پادشاهان و قدرتمندان هراسی به دل راه نمی دادند و در حفظ جان خود به فضل خداوندی اتکاء می‎کردند و اگر خداوند درجه

ناوبری کتاب