صفحه ۴۱

مطالب این حدیث به علاوه مطالب مفیدتری در آنها آمده، که بجاست به آنها مراجعه گردد.کنزالعمال ‏594/10 _595، باب غزوات و فرستادگان پیامبر(ص) (کتاب الغزوات و الوفود) حدیث 30291 و 30292

ما این حدیث را به صورت کامل در اینجا آوردیم بدان جهت که مشتمل بر مطالب بسیار عالی و ارزنده ای است که برای هریک از کارگزاران حکومت اسلامی بسیار مفید فایده است.

در این حدیث برخی از وظایف حاکم اسلام در چهارچوب حکومت اسلامی برشمرده شده که می‎توان آنها را بدین گونه برشمرد: 1- تعلیم کتاب خدا به مردم 2- تربیت مردم بر اساس اخلاق صالح و مشی پسندیده 3- فرق گذاشتن بین افراد نیک و بد مردم، با گرامی داشتن و تقدیر و تشکر از افراد نیک و تأدیب و مجازات افراد شرور 4- اجرای مساوات در حکم و اموال الهی نسبت به همه مردم بدون استثناء 5- ادای امانت به اهلش، اگرچه مقدار آن کم باشد 6- مدارا و عفو نسبت به افراد خطاکار تا جائی که حقی پایمال نشود 7- تداوم موعظه و تذکر 8- اعزام و گماردن معلم در سرتاسر کشور اسلامی برای گسترش علوم در میان جامعه.

البته مخفی نماند که مطالب آخر این حدیث با وضعیتی که معاذ در آخر عمر به آن گرفتار آمد بی مناسبت نیست.گویا پیامبراکرم (ص) در آخر این روایت به معاذ گوشه می‎زند، معاذ پس از مفارقت از پیامبراکرم (ص) و رفتن به یمن دیگر موفق به ملاقات آن حضرت نشد، پس از وفات پیامبراکرم (ص) امیرالمؤمنین (ع) و فاطمه زهرا(س) به خاطر اینکه معاذ از جریانات خبر داشت از وی استمداد کردند ولی او همراهی نکرد، در سنه هفده یا هجده هجری به مرض طاعون از دنیا رفت، به هنگام مرض بسیار ناله می‎کرد، به او گفتند: چرا این طور ناله می‎کنی ؟ آیا به خاطر مرض است ؟ گفت: نه، به خاطر گناهان دیگری است که مرتکب شده ام.(الف - م، جلسه 120 درس)

6- در روایت دیگری از آن حضرت (ص) نقل شده که به معاذ فرمود:

"به آنان [مردم یمن ] اعلان کن که خداوند بر آنان صدقه [زکات ] را واجب فرموده

ناوبری کتاب