صفحه ۴۰۰

آیا در امر به معروف و نهی از منکر کننده آلوده به گناه نبودن شرط است ؟

در کتاب جواهر پس از بیان شرایط چهارگانه وجوب آمده است:

"شیخ بهایی در اربعین خویش از برخی علما شرط دیگری نیز ذکر فرموده و آن اینکه: امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست مگر اینکه امر و نهی کننده خود از گناه پاک بوده و عادل باشد، بر اساس فرموده خداوند متعال که می‎فرماید: "اتأمرون الناس بالبر و تنسون انفسکم بقره (2)44/ آیا مردم را به نیکی امر نموده و خود را فراموش می‎کنید" و نیز گفتار خداوند متعال: "لم تقولون ما لاتفعلون کبر مقتا عندالله ان تقولوا ما لاتفعلون صف (61)2/و3 چرا آنچه را که خود انجام نمی دهید می‎گویید، گناه بزرگی است نزد خداوند که بگویید آنچه را انجام نمی دهید." و نیز فرمایش امام صادق (ع) در خبر محمد بن ابی عمیر که از خصال و از روضة الواعظین نقل شده که فرمود: "کسی امر به معروف و نهی از منکر می‎کند که در وی سه خصلت باشد: بدانچه امر می‎کند عمل کند، و آنچه را نهی می‎کند خود ترک کرده باشد...."انما یأمر بالمعروف و ینهی عن المنکر من کانت فیه ثلاث خصال: عالم بما یأمر به، تارک لما ینهی عنه.... (وسائل ‏419/11 و 403، ابواب امر و نهی، باب 10، حدیث 3؛ و باب 2، حدیث 10) و فرمایش امیرالمؤمنین (ع) درنهج البلاغه که می‎فرماید: "امر به معروف کنید و خود بدان عمل نمایید و نهی از منکر کنید و خود نیز از آن کناره گیری کنید؛ و ما مأمور شده ایم به نهی از منکر پس از آنکه خود آن را ترک کرده باشیم."و امروا بالمعروف و أتمروا به، و انهوا عن المنکر و انتهوا (تناهوا - وسائل) عنه؛ و انما أمرنا بالنهی بعد التناهی. (وسائل ‏420/11، ابواب امر و نهی، باب 10، حدیث 8) و در خبر آمده است: "کسی که دیگران باید او را امر به معروف کنند نمی تواند امر به معروف کند، و کسی که دیگران مأمورند او را نهی از منکر کنند نمی تواند نهی از منکر کند."و لا یأمر بالمعروف من قد أمر ان یؤمر به، ولاینهی عن المنکر من قد أمر ان ینهی عنه. زیرا هدایت کردن دیگران فرع هدایت یافتن خود است، و به راه راست راه بردن دیگران فرع به راه راست رفتن خویش است.

و اما اشکالی که به سخن ایشان [شیخ بهایی (ره)] وارد است این است که آیه اول

ناوبری کتاب