آیت‌الله منتظری

"فرقی نمی کند ضرری که در اثر امر و نهی متوجه شخص می‎شود کوچک باشد یا بزرگ، قتل نفس باشد یا قطع عضو، یا ربودن مال بسیار یا کم؛ چرا که در همه اینها مفسده هست."اقتصاد 149/، فصل امر به معروف و نهی از منکر

نقد و بررسی دلایل شرط فوق

دلایل شرط فوق را از دو جهت می‎توان مورد بررسی قرار داد:

جهت نخست: غرض از امر به معروف و نهی از منکر تنها کسب اجر و ثواب اخروی نیست، بلکه این دو فریضه در شریعت اسلام به مفهوم وسیع برای اصلاح جامعه و ریشه کن شدن ریشه های منکر و فساد تشریع شده است. و مقتضای رعایت مصالح و ملاکهای احکام و نیز اختلاف مراتب ضرر و مراتب منکر، این است که با هر دو دسته از دلایل [دلایل وجوب امر به معروف و نهی از منکر و دلایل نفی ضرر و حرج ] معامله باب تزاحم شود و آنچه در ملاک مهمتر است مقدم قرار گیرد. از باب مثال، بسا ممکن است کسی قصد کشتن کسی یا جماعتی را داشته باشد، و یا درصدد باشد زن مسلمان محترمی را مورد تجاوز قرار دهد و نهی از منکر و جلوگیری از وی مستلزم خسارت نه چندان زیادی بر نهی کننده باشد، در این صورت آیا ممکن است به عدم وجوب نهی از منکر قائل شد؟!

و یا بسا ممکن است منکر عمل بسیار فجیع و زیانباری باشد که به دیگر افراد جامعه نیز سرایت می‎کند و جامعه بوسیله آن به فساد کشیده می‎شود، یا اینکه فردی که مرتکب آن می‎شود فردی دارای شخصیت اجتماعی و دینی باشد که طبعا مردم از عمل وی پیروی می‎کنند، یا اینکه عمل او موجب فرو ریختن اساس