صفحه ۳۸۳

گمارده شده، واجب است فرد توانمند دارای نفوذی باشد که با معروف و منکر آشنا باشد. پس این شرایط برای کسی است که این منصب شریف - که خود شعبه ای از شعبه های حکومت است - را به عهده می‎گیرد، و اما آنچه بر عموم مردم واجب است همان امر و نهی در موارد جزئی است و در این مورد علم شرط وجود امر به معروف و نهی از منکر است نه شرط وجوب آن.

ولی انصاف این است که دلالت خبر مسعده بر شرطیت علم برای وجوب، غیر قابل انکار است. البته در اینجا باز نکته ای است شایان تأمل، والله العالم. همه این مباحث مربوط به شرط اول بود.

شرط دوم: احتمال تأثیر

دومین شرط از شرایط امر به معروف و نهی از منکر این است که انسان احتمال بدهد که امر و نهی او در دیگران مؤثر واقع می‎شود. روایات مستفیضه ای روایت مستفیض روایتی است که مضمون آن در سه روایت بیشتر باشد اما به حد تواتر نرسیده است. (مقرر) بر این معنا دلالت دارد که برخی از آنها را یادآور می‎شویم:

1- در ذیل روایت موثقه مسعده آمده است که گفت: از امام صادق (ع) شنیدم که می‎فرمود:

"پرسش شد از روایتی از پیامبراکرم (ص) بدین مضمون: "همانا بهترین جهاد سخن عدلی است که نزد پیشوای ستمگری گفته شود" که معنای آن چیست ؟ فرمود: "این بدان معنی است که وی را امر به معروف و نهی از منکر کند، پس از آنکه نسبت به آنها شناسائی دارد و می‎داند که از او قبول می‎کند، و الالازم نیست."وسئل عن الحدیث الذی جاء عن النبی (ص): ان افضل الجهاد کلمة عدل عند امام جائر ما معناه ؟ قال: هذا علی ان یأمره بعد معرفته و هو مع ذلک یقبل منه والافلا. (وسائل ‏400/11، ابواب امر و نهی، باب 2، حدیث 1)

2- در خبر ابن ابی عمیر از یحیی الطویل آمده است که گفت: امام صادق (ع)

ناوبری کتاب