نوبت به دست و مراتب مختلف آن برسد، و احوط آن است که اقدام عملی با اجازه و اذن حاکم باشد؛ و اگر آن میسر نشد و یا مؤثر واقع نگشت باید از وی دوری گزیده و کناره گیری کرد. همه اینها برای این است که فرد از کار ناپسند خود دست بردارد، نه برای انتقام و نظایر آن.
رعایت مراتب نیز لازم است، چنانچه فقها به آن تصریح فرموده اند و از روایات هم همین استفاده میشد؛ پیش از این نیز در معنی انکار به قلب سخنی از مرحوم صاحب جواهر نقل کردیم که نظر ایشان کناره گیری و ابراز ناراحتی از مرتکب منکر بود، و ظاهرا مقصود ایشان این است که این کار در نهایت انجام گیرد یا اینکه در همان ابتدا پس از علم به عدم تأثیر زبان و دست یا عدم امکان استفاده از آنها انجام پذیرد.بالاخره انتخاب مبارزه منفی یا مثبت مربوط به نوع تأثیر مبارزه در جلوگیری از فساد و منکر میباشد و تشخیص آن به شخص محول شده است. (مقرر)
جهت هشتم: رفع یک توهم و شبهه
ممکن است توهم شود که آیه شریفه: "یا ایها الذین آمنوا علیکم انفسکم لا یضرکم من ضل اذا اهتدیتم الی الله مرجعکم جمیعا فینبئکم بما کنتم تعملون مائده (5)105/ ای اهل ایمان مواظب خودتان باشید اگر هدایت یابید، آنکه گمراه شده به شما زیان نخواهد رساند، بازگشت شما به خداوند است، پس شما را آگاه میکند بدانچه انجام داده اید."
دلالت بر این دارد که انسان باید در خانه خود بنشیند و به اصلاح نفس خود بپردازد و نسبت به گمراهی و فسادی که در جامعه میگذرد بی توجه باشد، در نتیجه ظاهر این آیه با دلایلی که بر وجوب امر به معروف و نهی از منکر دلالت داشت تعارض دارد.
اما در پاسخ باید گفت: از آن همه آیات و روایات متواتره و اجماع مسلمانان که
.jpg)
