صفحه ۳۶۶

18- و در کتاب جمعه صحیح بخاری به سند خود از عبدالله بن عمر آمده است که گفت: از پیامبر(ص) شنیدم که می‎فرمود:

"همه شما نگهبانید و همه شما نسبت به زیردستان خود مسؤولید، امام نگهبان است و نسبت به زیردستان خود مسؤول است، مرد در میان خانواده خود نگهبان و نسبت به آن مسؤول است، زن در خانه شوهر نگهبان و نسبت به آنچه زیردست اوست مسؤول است، خادم در اموال و زندگی آقای خود نگهبان و نسبت به آن مسؤول است.

(وی [عبدالله عمر] گوید: گمان دارم که این جمله را نیز فرمود:) فرزند در اموال پدرش نگهبان است و نسبت به آن مسؤول است، همه شما نگهبانید و همه نسبت به آنچه در اختیار شماست مسؤولید."کلکم راع و کلکم مسؤول عن رعیته، الامام راع و مسؤول عن رعیته، والرجل راع فی اهله و هو مسؤول عن رعیته، والمراءة راعیة فی بیت زوجها و مسؤولة عن رعیتها، و الخادم راع فی مال سیده و مسؤول عن رعیته - قال: وحسبت ان قد قال: - و الرجل راع فی مال ابیه و مسؤول عن رعیته، و کلکم راع و مسؤول عن رعیته. (صحیح بخاری ‏160/1، کتاب الجمعة، باب الجمعة فی القری و المدن)

روایات در این زمینه بسیار زیاد است و از طرق فریقین دارای تواتر اجمالی است و من گمان نمی کنم کسی در وجوب امر به معروف و نهی از منکر شک داشته باشد، و بلکه وجوب آن از ضروریات دین محسوب می‎گردد.

جهت پنجم: وجوب نهی از منکر نسبت به وابستگان به حکومت توسط مردم

[روایاتی در این زمینه نقل شده که ما عینا یادآور می‎شویم:]این چند محور

ناوبری کتاب