آیت‌الله منتظری

همه مردان مؤمن و زنان مؤمنه برخی از آنان اولیاء برخی دیگر هستند، امر به معروف نموده و نهی از منکر می‎کنند و نماز به پا می‎دارند و زکات می‎پردازند و خدا و رسولش را فرمانبری می‎کنند، اینان را خداوند به سرعت مورد رحمت خویش قرار خواهد داد، همانا خداوند عزتمند و داناست.

در این آیه حکم عام است برای هر مرد و زن مؤمن، و به ویژه زنان را به صورت مستقل یادآور شده که تصریح بیشتری در تعمیم داشته باشد. واژه ولایت نیز ظهور در سلطه شخص و اولویت وی (در تصرفات) دارد، پس خداوند متعال بر اساس ولایت عامه خود بر بندگان برای هر یک از آنان بر دیگران حق ولایت و سلطه قرار داده تا حق امر و نهی داشته باشند؛ منتهای امر، ولایت مراتبی دارد و ولایت در اینجا محدود به همان مقدار جواز امر و نهی است.

گفته نشود که در باب امر به معروف و نهی از منکر امر و نهی ارشادی هستند؛ چرا که این دو ارشاد به اطاعت امر و نهی خداوندند، نظیر اوامر فقیه در مقام بیان احکام خداوند، پس متوقف بر ثبوت ولایت و سلطه شرعی نیست.

که در پاسخ گفته می‎شود: اگر چه برخی این را گفته اند ولی مورد قبول ما نیست، زیرا ظاهر ادله وجوب امر به معروف و نهی از منکر این است که آن دو امر و نهی مولوی و تأکید امر و نهی خداوند باشد، نظیر امر مولوی پدر و مادر به چیزی که خداوند به انجام آن امر فرموده، که در این صورت تخلف از دستور آنان هم معصیت خداوند است و هم معصیت پدر و مادر. خلاصه اینکه سبقت داشتن امر و نهی خداوند به چیزی دلیل بر ارشادی بودن اوامر و نواهی در امر به معروف و نهی از منکرها نیست، بلکه چنانچه گفته شد ظهور امر و نهی و اصل در آنها مولوی بودن است. و البته اینجا نکته ای است شایان تأمل.

2- التائبون العابدون الحامدون السائحون الراکعون الساجدون الامرون