عینی را یادآور شویم و بیان کنیم که هرگاه وجوب به شکل مطلق ذکر شد چگونه وجوبی را اقتضا دارد (عینی یا کفایی)، تا در پرتو آن حکم این مسأله نیز روشن گردد.
در کتاب کفایة الاصول آمده است:
روشن است که آنچه ایشان در تعریف کفایی آورده در مقام بیان خاصیت و اثر آن است نه در جهت بیان ماهیت و چگونگی آن.
هم ایشان در جای دیگر میفرمایند:
ظاهر این کلام این است که عینی و کفایی پس از آنکه در توجه خطاب به همه افراد آن مشترک هستند، با یکدیگر این تفاوت را دارند که وجوب در عینی مطلق است و در کفایی مشروط به اینکه دیگری آن را انجام نداده باشد، که اگر دیگری آن را انجام داده باشد بر دیگران واجب نیست؛ و اگر هیچ کس انجام نداده بر همه واجب است؛ چرا که شرط آن [که شخص دیگری آن را انجام نداده باشد] در همه وجود دارد.
استاد بزرگوار مرحوم آیة الله العظمی بروجردی - طاب ثراه - در این ارتباط مطالبی دارند که خلاصه آن را همراه با توضیحی مختصر یادآور میشویم:
.jpg)
