صفحه ۳۴۸

"... زیرا منظور و مطلوب شارع این است که معروف انجام، و منکر از بین برود، و غرض وی این نیست که فرد معینی آن را انجام دهد پس واجب کفایی است."

آنگاه علامه می‎نویسد:

"نظر سید به قواعد نزدیک تر است و ابوالصلاح و ابن ادریس نیز همین را اختیار کرده اند."مختلف 338/1

و ظاهرا حق با یانان است بخاطر دلیلی که مرحوم سید ذکر فرموده است.

اگر گفته شود برای هر سخن اثری است، و شاید کسی که مرتکب کار ناشایستی می‎گردد به سخن این شخص متنبه نشود و اگر فرد دیگری او را نهی کند در او اثر می‎کند، یا اینکه به صرف گفتن یک نفر دست از کار ناشایست خود برنمی دارد و اگر افراد متعددی بگویند دست از آن می‎کشد، پس مادامی که منکر باقی است بر هر کسی که از آن مطلع است واجب است نهی از منکر کند؛ و ظاهر آیات و روایات نیز وجوب عینی بودن است، بلکه چنانچه گفته شده اصل در وجوب، عینی بودن است (مگر اینکه با دلیلی کفایی بودن آن ثابت گردد).

در پاسخ باید گفت: فرض مسأله این است که تا جایی که برای دفع منکر نیاز باشد و در طرف احتمال اثر می‎رود افرادی اقدام کرده اند، بگونه ای که برای گفتن بیش از آن قطعا احتمال نمی رود، پس آیا در این صورت واجب است دیگران نیز در عرض آنان نهی از منکر کنند با اینکه بدون آنان نیز غرض حاصل می‎گردد؟ من گمان نمی کنم کسی بدین معنی ملتزم گردد، پس وجوب کفایی است بلااشکال، و ظاهر آیات و روایات که بر عینی بودن دلالت دارد در صورتی مورد عمل قرار می‎گیرد که دلیلی برخلاف آنها در دست نباشد.

وجوب کفایی چیست ؟

در اینجا مناسب است اجمالا ماهیت وجوب کفایی و فرق بین آن و وجوب

ناوبری کتاب