پس همواره بر امت اسلامی به ویژه بر رهبر و پیشوایان آنان است که با تمام توان مراقب جامعه بوده و نسبت به آنچه در آن میگذرد آگاهی داشته باشند و بر گسترش معروف و رشد و شکوفایی نیکیها و ریشه کن شدن فساد و نابودی بدیها و پلیدیها اهتمام ویژه مبذول دارند.
اهمیت این دو اصل در شریعت مقدس اسلام تا جایی است که امیرالمؤمنین (ع) آن را بالاتر از جهاد و فراتر از همه اعمال نیک میداند، و چنانچه در نهج البلاغه آمده میفرماید: "همه اعمال نیک و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر همانند قطره ای در برابر دریاست."و ما اعمال البرکلها و الجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الاکنفثة فی بحر لجی. (نهج البلاغه، فیض 1263/، لح 542/، حکمت 374)
علت این معنی نیز در این است که قوام و بقای همه فرایض با همه حدود و شرایط آن در گرو اقامه این دو فریضه الهی است، علاوه بر اینکه جهاد یک درگیری خارجی است و تا هنگامی که درون جامعه اصلاح نگردد آن نیز اثر و اهمیت چندانی ندارد، پس در ابتدا باید درون جامعه را پاک و اصلاح نمود آنگاه به اصلاح خارج پرداخت. و این نکته ای است شایان تأمل.
جهت دوم: مراتب امر به معروف و نهی از منکر
روشن است که امر به معروف و نهی از منکر دارای درجات و مراتب است، برخی مراتب آن به گونه ای است که هر مسلمانی که به احکام اسلام و ضروریات آن آشنایی داشته باشد امکان اقامه آن را دارد؛ در این ارتباط، حاکم و غیر حاکم، محتسب و غیر محتسب [پاسبان و پاسدار و کمیته ای و غیر آن ] تفاوتی نمی کنند، این مرتبه انکار به قلب و انکار به زبان است، که انجام آن بر همه مردم از جمله
.jpg)
