جهت اول: تأکید اسلام بر امر به معروف و نهی از منکر
این دو فریضه از مهم ترین فرایض شرعی است که عقل نیز بر وجوب آن حکم میکند و کتاب و سنت همواره مردم را بر انجام آن فرا خوانده اند و بقای دین و تداوم رسالت الهی و حفظ نظام و کیان مسلمانان بر انجام آن مبتنی است.
و شاید چنین اهتمامی در شریعت اسلام به این دو امر حیاتی از آن روست که اسلام برای همه مردم تشریع شده و تا روز قیامت در طول عصرها و قرنها باقی خواهد ماند، پس هر کس که بدان ایمان آورده مسؤول حفظ و نشر و گسترش آن نیز میباشد.
رمز و راز این مسأله نیز در این نهفته است که هیچ یک از افراد جامعه از دیگران جدا نیست و راه زندگی و سرنوشت آنان در مسائل اجتماعی با یکدیگر پیوند خورده است، و انسان بالطبع اجتماعی است و عقاید و اخلاق و اعمال دیگران در وی مؤثر است، و این واقعیت در زندگی همه اقوام و ملل کاملا مشهود است و روشن است که انحراف یک فرد علاوه بر اینکه به خود وی زیان وارد میآورد جامعه نیز از رفتار او زیانمند میشود، پس عقل حکم میکند که عموم افراد مراقب یکدیگر باشند و در حد توان جامعه را از آلوده شدن به فساد دور نگه دارند، و شرع نیز همین اصل عقلی را واجب شمرده و از مهمترین واجبات به شمار آورده است.
شما ملاحظه میفرمایید هنگامی که در جامعه فردی به مرضی مسری نظیر وبا و طاعون گرفتار میشود، برای پیشگیری از گسترش مرض به افراد و خانواده های دیگر اقدام به نابودی میکروبهای آن مرض میشود و فرد مبتلا را فورا از دیگران جدا میکنند و مورد معالجه قرار میدهند، و عقل نیز این کار را میستاید و بر لزوم آن حکم میکند؛ مرضهای روحی و انحرافات اخلاقی نیز این گونه است که اگر جامعه در برابر آن قرار نگیرد و برای نابودی آن تلاش نکند بتدریج در بین دیگران شیوع پیدا میکند و در نهایت فساد و سقوط جامعه را به دنبال خواهد داشت.