صفحه ۳۲۸

فرق بین دادرس مظالم و سایر دادرسان

فرق بین دادرس مظالم و سایر قضات و دادرسان در ده چیز است:

یک : دادرس مظالم از هیبت و قدرتی برخوردار است که سایر قضات از آن برخوردار نیستند.

دو: دادرس مظالم در چهارچوب تنگ و بسته ای محدود نیست، بلکه در عمل و گفتار دست وی بازتر است و از موضع بالاتری با مسائل برخورد می‎کند.

سه: در بازپرسیها و بازجوییها برای کشف جرم از شوکت بیشتری برخوردار است، و به دلایل و اطلاعات و شواهدی دسترسی دارد که دسترسی به آن برای سایر حکام بسیار مشکل است، در نتیجه برای دریافت حق و شناخت راستگو از دروغگو موفق تر است.

چهار: کسانی را که ستمگریشان آشکار و علنی شده است می‎تواند با ادب کردن سرجای خودشان بنشاند.

پنج: هنگامی که عمق مسائل برای وی مشتبه است می‎تواند برای مدتی احضار هر یک از طرفین نزاع را به تأخیر بیندازد، که این تأخیر برای سایر قضات هنگامی که طرف مخاصمه احضار طرف مقابل و حل اختلاف را خواستار باشد جایز نیست.

شش: دادرس مظالم می‎تواند در صورتی که قضاوت به مشکلی برخورد کرد، افراد امینی را بگمارد که وساطت کنند و با جلب رضایت طرفین مرافعه ای را حل و فصل کنند، ولی قاضی معمولی نمی تواند چنین عملی را انجام دهد مگر در صورتی که طرفین نزاع خود خواهان ارجاع مرافعه به چنین فردی باشند.

هفت: وی می‎تواند در صورت مشاهده انکار و سرباز زدن از اعتراف برای خصمین مراقب و نگهبان بگمارد یا در مواردی که نیاز به کفالت است آنان را ملزم به آوردن کفیل کند، تا آنگاه که به جاده انصاف باز گردند.

هشت: وی برخلاف آنچه در عرف قضات است که فقط شهادت افراد عادل شناخته شده را می‎شنوند، در مورد افراد، به شهادت افراد غیرم معروف نیز توجه می‎کند.

نه: وی می‎تواند در صورت شک به شهود، آنها را قسم هم بدهد، در صورتی که خود علاقه مند به قسم خوردن باشند و می‎تواند تعداد شهود را اضافه کند تا جایی که شک و تردید وی از بین برود، در حالی که سایر قضات چنین وظیفه ای را ندارند.

ناوبری کتاب