صفحه ۳۱۱

8- کلینی روایت نموده که امیرالمؤمنین (ع) به شریح فرمود:

"در مجلس قضاوت با کسی مشورت مکن (یا در گوشی با کسی حرف مزن) و اگر خشمگین شدی از مقام قضاوت برخیز، و هرگز در حال خشم و غضب قضاوت مکن."

نیز هم ایشان [کلینی ] روایت نموده که امام صادق (ع) فرمود: "زبان قاضی در پشت قلب اوست، اگر به سودش بود سخن می‎گوید و اگر به زیانش بود سکوت می‎کند."لا تشاور (لاتسار) احدا فی مجلسک، و ان غضبت فقم، ولا تقضین و انت غضبان. قال و قال ابوعبدالله (ع): لسان القاضی وراء قلبه؛ فان کان له قال، و ان کان علیه امسک . (وسائل ‏156/18، ابواب آداب قاضی، باب 2، حدیث 2)

9- کلینی به سند خویش از سلمة بن کهیل روایت نموده که گفت: از علی (ع) شنیدم که به شریح می‎فرمود:

"در کار افراد بدحساب و آنان که برای پرداخت دیون خود مردم را دور سر می‎گردانند قضاوت کن؛ و از کسانی که قدرتمندند و توان پرداخت حقوق مردم را دارند، و برای جلب نظر فرمانروایان به آنان رشوه می‎دهند، حقوق مردم را باز پس گیر؛ و برای وصول آن املاک و مستغلات و خانه های آنان را به فروش برسان؛ که من از رسول خدا(ص) شنیدم که می‎فرمود: "به تأخیر انداختن دیون و حقوق مردم از سوی کسی که توان پرداخت آن را دارد ستم به مسلمان دیگری است". و اما کسی که املاک و خانه و هیچ گونه مال و اموالی ندارد، راهی بر وی نیست [نمی توان او را تحت فشار قرار داد]. و بدان که هرگز مردم را به حق وا نمی دارد جز آنچه مردم را از باطل باز می‎دارد.

آنگاه بین مسلمانان در نظر افکندن و در نشستن و سخن گفتن ملاطفت و مساوات برقرار کن؛ تا آنکه با تو نزدیک است در تعدی و ظلم بر رقیب خود به تو طمع مبندد، و آنکه دور است از عدالت تو مأیوس نشود.

و به آنکه ادعا علیه دیگری دارد (مدعی) علاوه بر آوردن شاهد، بگو که بر صحت ادعای خود سوگند یاد کند؛ چرا که این شیوه ابهام را بهتر برطرف نموده و پایه قضاوت را محکم می‎کند.

و بدان که همه مسلمانان برای شهادت عادل هستند، مگر کسی که برای ارتکاب جرمی که توبه نکرده حد تازیانه خورده، یا به "شهادت دروغ" دادن معروف است، یا اینکه بخل می‎ورزد و تنگ نظر است.

ناوبری کتاب