شهرها و نواحی مختلف فرمانروا و قاضی و مأمور گردآوری مالیات مشخص میکرد و خطمشی حکومتی سیاسی آنان را معین میفرمود.
حکومتی که پیامبراکرم (ص) در عصر خویش ایجاد فرمود حکومت منحصر به فردی بود که در سادگی و ساده زیستی و عدالت و آزادی و مساوات و ایثار، در طول تاریخ بشر نظیر آن یافت نشده است.
آن حضرت (ص) نسبت به مردم مهربان و بر هدایت آنان حریص بود و همواره خیر و رشد آنان را در نظر داشت و زنجیرهای گران جاهلیت را از دست و پای آنان میگسست، و به خاطر همین مهربانی و رحمت و اخلاق نیک بود که مردم را به اسلام جذب میفرمود و دشمنان را -که همه توان و امکانات خود را علیه او به کار گرفته بودند- خلع سلاح میکرد.
آن حضرت را مشاهده میفرمایید که پس از فتح مکه و پس از آنکه خداوند وی را بر دشمنان پلیدش مسلط فرمود، آنان را طرف سخن قرار داده و میفرماید: "ای جماعت قریش شما فکر میکنید من با شما چگونه رفتار کنم ؟ گفتند: به خیر و نیکی، تو برادری کریم و پسر برادر بزرگواری هستی ! حضرت فرمود: بروید که همه شما آزادید."یا معشر قریش، ما ترون انی فاعل بکم ؟ قالوا خیرا، اخ کریم و ابن اخ کریم، قال: اذهبوا فانتم الطلقاء. (کامل ابن اثیر 252/2 "داستان فتح مکه)"
ملاحظه میفرمایید که آن حضرت از آنان گذشت کرد با اینکه در بین آنان افرادی همانند ابوسفیان و صفوان بن امیه و سایر رؤسای شرک بودند و با اینکه خداوند آن حضرت را بر آنان مسلط فرموده بود، اما وی حتی از "وحشی" قاتل عموی خویش حمزه و از "هند" با آن جنایتی که با اجساد شهدای احد و از جمله پیکر و جگر حمزه مرتکب گردید انتقام نکشید.
به طور کلی اساس حکومت آن حضرت پایه ریزی نشده بود مگر بر پایه این